डबल-क्रॉस (भाग ९)

डबल-क्रॉस (भाग ८) पासून पुढे >>

दुसऱ्या दिवसाची सुरुवात कुंद वातावरणानेच झाली. पाऊस थांबला असला तरी आकाश काळ्या ढगांनी गच्च भरलेले होते. वारा पडला होता त्यामुळे हवेत गारठा असूनही अस्वस्थ व्हायला होतं होते.

करणला जाग आली तेंव्हा काही क्षण आपण कोठे आहोत हेच त्याच्या लक्षात येईना. समोरच चित्र सगळं अंधुक अंधुक दिसत होते. त्याने मोठ्या कष्टाने डोळे उघडले आणि तो बिछान्यावरच पडून राहिला. हळू हळू कालच्या रात्रीच्या घटना त्याच्या डोळ्यासमोर तरळून गेल्या. काही क्षण त्याला वाटले ते सर्व एक भयाण स्वप्नच होते.. एक नाईटमेअर..

तो धडपडत खोलीतून बाहेर आला आणि तडक शेखरच्या खोलीत शिरला. समोरच्या बेडवर शेखर अर्थातच नव्हता. खोलीत एका कोपऱ्यात रक्ताळलेल्या कपड्यांचा, बेडशिट्सचा ढीग पडला होता. जमीन अजूनही काहीशी ओलसर लागत होती.

करण शून्यात नजर लावून खोलीच्या दरवाज्यात उभा होता.

“स्वप्न नव्हतं ते करण”, मागून शैलाचा आवाज आला तसा करण भानावर आला
“मलाही असंच वाटलं होतं, ते सगळं एक स्वप्न होतं. कदाचित शेखर बाहेर त्या सोफ्यावर बसला असेल, किंवा बाहेर गार्डनमध्ये वॉक घेत असेल. पण दुर्दैवाने काल जे काही घडलं ते सगळं खरंच होतं..”

शैलाने गडद निळ्या रंगाचा पलाझो आणि वर पिवळ्या रंगाचा, पांढऱ्या फुलांची नक्षी असलेला टॅंक टॉप घातला होता. अनपेक्षितपणे शैला फ्रेश आणि अधिकच सुंदर दिसत होती.

“कॉफी घेणार?”, शैलाने विचारले
“हम्म, चालेल..”, असं म्हणून करणने शेखरच्या खोलीचं दार लावून घेतले आणि तो बाहेरच्या हॉल मध्ये येऊन बसला

थोड्याच वेळात शैला कॉफीचे कप घेऊन बाहेर आली.

कॉफीचे दोन घोट घश्यात गेल्यावर करणला थोडी तरतरी आली.

काल संध्याकाळपासून, खरं तर काल दुपार पासूनच दोघांनीही काहीच खाल्ले नव्हते आणि त्यामुळे आता पोटात भुकेचा डोंब उसळला होता.

“काही खायला आहे?”, कॉफी संपवून करण म्हणाला
“प्लिज मला आत्ता किचन मध्ये जायला सांगू नकोस, डोकं खूप ठणकतंय माझं”, जमिनीवरच्या बिनबॅग वर पाय गुडघ्यात दुमडून जवळ घेऊन बसत शैला म्हणाली
“डोन्ट वरी, मी बघतो काहीतरी”, असं म्हणून करण किचनमध्ये शिरला. फ्रिजमध्ये काही पॅक केलेली सँडविचेस, चिप्सची दोन पाकीट आणि काही बॉइल्ड एग्स होते ते घेऊन तो बाहेर आला

शैलाने एक सॅन्डविच, थोडे चिप्स कसे बसे खाल्ले आणि तिने प्लेट बाजूला ठेवून दिली. शेजारच्याच टेबलावर तिचा आणि शेखरचा एक जुन्या काळचा फोटो फ्रेम मध्ये ठेवलेला होता तो उचलून तिने छातीशी धरला

“असं नाहीए कि आजकाल आमचे संबंध फार सलोख्याचे होते, किंवा आमचं एकमेकांवर जीवापाड प्रेम उरले होते. पण पहिले काही वर्ष आम्ही खूप छान एकत्र घालवली होती. आणि त्या आठवणी कायमच माझ्याबरोबर राहतील…”, शैला म्हणाली

“शेखरवर अनेक मुली फिदा होत्या. आधीच हँडसम आणि त्यात बुक्स हिट झाल्यावर प्रसिद्धी पण मिळाली म्हणल्यावर त्याचे लेडीज फॅन फॉलोविंग खूप होते. पण असे असतांनाही आम्ही दोघे जवळ आलो. त्यानं त्या सगळ्यांमधून मला निवडले ह्याचा मला खूप जास्ती आनंद होता.

ते दिवस आमचे खूपच छान होते. पण नंतर जणु कुणाचीतरी दृष्ट लागली आणि एक एक करत आमच्यात दुरावा वाढतच गेला.”, शैला बोलत होती

करणंच मात्र तिच्या बोलण्याकडे लक्ष नव्हते. त्याच्याकडे असल्या नॉन-सेन्सला वेळ नव्हता. त्याने प्लेटमधली सॅन्डविच संपवली, मूठभर चिप्स तोंडात टाकली, एक बॉइल्ड एग घेतले आणि तो तिथून उठला व दार उघडून बाहेर आला.

 

बाहेर कुठल्याही क्षणी पाऊस येईल अशीच परिस्थिती होती.

चपला न घालताच तो चालत नदीपाशी गेला. पायाला थंडगार चिखलाचा स्पर्श सुखावत होता. नदीचे गारठलेले पाणी त्यानं सपासप तोंडावर मारले तसं त्याला थोडं फ्रेश वाटलं. तेथीलच एका दगडावर पाण्यात पाय सोडून तो बसला.

आदल्याच दिवशीच्या सकाळी तो आणि शेखर समोरच्या दगडावर गप्पा मारत बसले होते

“जादू आहे करण ह्या जागेत.. जादू“, शेखर त्याला म्हणाला होता, “इथं बसलं ना कि मेंदु कसा फटाफट चालायला लागतो”

करणला आज ह्याच जादूची गरज होती. त्याचा थिजलेला मेंदु जितका भराभर काम करायला लागेल तितकं चांगलं होतं.

त्याने दिवसभर करायच्या कामांची यादी करायला सुरुवात केली

१. सगळ्यात पाहिलं.. संदीपला फोन करुन सर्व काही ठीक-ठाक असल्याचा अपडेट द्यायचा
२. शेखरच्या ईमेल मधून झेड चैनलला एक ईमेल करुन काम सुरु झाले असल्याचे सूचित करायचे.
३. शेखरची खोली नीट नजरेखालून घालायची. कुठेही रक्ताचे डाग असतील तर ते नष्ट करायचे
४. काल रात्री खरंच कोणी घरात होतं का ह्याचा तपास करायचा. बाहेरचा दरवाजा आतून बंद होता. म्हणजे बाहेरुन तर कोणी आले नव्हते. मग घरात यायला दुसरा कुठला रस्ता आहे का आणि असेल तर तिकडून कोणी आलं होतं का हे तपासायचं
५. शेखरची बॉडी फ्रिजर मध्ये असली तरीही ती कायमचीच तेथे फ्रेश राहू शकणार नाही हे तो जाणून होता. एक-दोन दिवसांतच शेखरचा मृत्यू झालाय हे जाहीर करणे महत्वाचे होते. त्यानंतर कोणताही गल्लीतला डॉक्टर ही बॉडी खूप आधीची आहे हे सांगू शकला असता
६. शेखरचा मृत्यू अपघाती दाखवणं शक्यच नव्हतं. शरीरावर इतके वार शेखरचा मृत्यू एक मर्डर आहे हे स्पष्ट करत होता. मग त्यासाठी तशी एखादी सिच्युएशन निर्माण करणे गरजेचे होते..
७. आणि जर ते शक्य नाही झाले तर सरळ सर्व पैश्यावर पाणी सोडून तेथून पोबारा करणे हा एकमेव मार्ग होता. शेखरच्या मृत्यूनंतर तेथील पुरावे नष्ट करून त्याने आपल्या निर्दोषपणाचे सर्व रस्ते नष्ट करून टाकले होते. त्यामुळे तोही आता ‘ऍक्सेसरी टु मर्डर’ होताच. शैला आली तर शैला बरोबर, नाहीतर तिच्याशिवाय तेथून पळ काढणे हा शेवटचा मार्ग होता. अर्थात हा पर्याय करणने अगदीच शेवटचा ठेवला होता. शैला आणि आता शैलाची झालेली हि सर्व संपत्ती तो मिळवणारच ह्याच विचाराचा होता.

एकदा कामांची आखणी झाली कि मग करण तेथुन उठला. प्रत्येक क्षण महत्वाचा होता. आपला फोन आणायला तो आतमध्ये गेला. शैला अजूनही शेखरचा फोटो घेऊन बिन-बॅगवर बसुन होती. कुठेतरी स्वतःच्याच विचारात बुडलेल्या शैलाने करणकडे बघितलेही नाही. करणनेही तिच्याकडे दुर्लक्ष केले आणि आपल्या खोलीतून मोबाईल घेऊन तो बाहेर पडला.

 

घड्याळात सकाळचे ९.३० वाजून गेले होते. करण काही अंतर चालून गेला आणि मग त्याने संदीपला फोन लावला

“बोल करण, मी तुझ्याच फोनची वाट बघत होतो. एव्हरीथिंग ऑलराईट?”
“येस्स बॉस, एव्हरीथिंग इज ऑलराईट”, आपला आवाज नॉर्मल ठेवत करण म्हणाला. मग त्याने काल दुपारपासून आत्तापर्यंतचे ५ मिनिटांत काल्पनिक ब्रिफींग केले आणि परत दुपारनंतर फोन करतो म्हणून निरोप घेतला
“बर करण, मी दुपारी शेखरना फोन करेन, माझा फोन येईल म्हणून त्यांना आधीच सांगून ठेव”, करण फोन ठेवत असतानाच संदीप म्हणाला

करण अचानक चपापला.. “शेखरला फोन? कशाला?”
“अरे त्यांना आपल्या इन्शोरंन्स कंपनीचा फीडबॅक फॉर्म पाठवायचा आहे.. त्यांच्याकडून टेस्टिमोनी आणि रेटिंग्स मिळाले तर आपल्याला हवंय ना ते..”

शेखर ह्या जगातच नाही तर संदीप कुठून बोलणार त्याच्याशी. बिकट परिस्थिती होती, कसंही करून वेळ निभावून न्हेणे महत्वाचे होते.

संदीपचा फोन येईल तेंव्हा एक वेळ शेखर बाथरुममध्ये आहेत वगैरे सांगता येईल.. पण किती वेळा? संदीप परत फोन करेलच.
अचानक करणला एक कल्पना सुचली

“किती वाजता फोन कराल तेवढं सांगा म्हणजे मी शेखरना बाहेर येऊन थांबायला सांगतो..”, करण म्हणाला
“बाहेर? का?”
“घरात थोडा फोनच्या रेंजचा प्रॉब्लेम आहे, फोन लागत नाहीत. इथे बाहेर यावे लागते. थोडं आड बाजूला घर आहे ना.. म्हणून..”
“ओह.. अच्छा मी साधारण १२च्या सुमारास करेन”
“हरकत नाही. कालपासून पाऊस खूपच लागून राहिलाय. दुपारी पाऊस नसेल तर ते येऊन थांबतील.. नाहीच तर तसेही ते मेल्स चेक करतातच. तुम्ही इमेल पाठवून ठेवा”
“चालेल, पण मी फोन करीनच”, असं म्हणून संदीपने फोन ठेवून दिला.

निदान आजच्या दिवसापुरतं तरी संदीपला टोलवण्यात करण यशस्वी ठरला होता. थोड्यावेळात तीनही फोन ‘फ्लाईट-मोड’ ला टाकून ठेवले कि संदीपला फोन ‘अनरिचेबल’ लागला असता. ‘झेड चॅनल’ बरोबरच संदीपच्या ईमेललाही शेखरच्या ईमेल अकांउंट मधून उत्तर देऊन टाकले कि काम झाले होते.

करण आतमध्ये गेला तेंव्हा शैला बाहेर हॉल मध्ये नव्हती. शेखरचा लॅपटॉप बाहेरच लोळत पडला होता. करणने तो चालू केला. चार्जर नसल्याने बॅटरी अगदी शेवटच्या काही पर्सेंटेज पूर्ती शिल्लक होती. करणने ब्राउझर ओपन केला आणि पटापट हिस्टरी चेक केली. नशिबाने पासवर्ड सेव्हड असल्याने ईमेल-अकाऊंटच्या हिस्टरीवर क्लिक केल्यावर ईमेल्स उघडल्या गेल्या.

करणने जुजबी शब्दात ‘झेड चॅनल’ ला मेल करून टाकली तोवर संदीपची मेल इनबॉक्स मध्ये येऊन धडकली होती.

करणने शक्य तितक्या पटापट तो फॉर्म भरला, पूर्ण सॅटीस्फाईडचे फाईव्ह स्टार रेटिंग दिले आणि लॅपटॉप बंद करून टाकला.

 

लैपटॉप जागेवर ठेवून तो शेखरच्या खोलीकडे निघाला. शैलाचा तिच्या खोलीतून गाणं गुणगुण्याचा आवाज येत होता. करण प्रथम तिच्या खोलीत गेला.

“शैला, नीट आठव आणि मला सांग ह्या घरात यायला अजुन कुठला रस्ता आहे का?”
“मला कसं माहीत असणार, मी रोज येते का इथं राहायला? शेखरने हे घर बांधलं होतं, असेल कुठला रस्ता तर तो त्यालाच माहीत”, शैलाने कॅज्युअली उत्तर दिले
“शैला मुर्खासारखी उत्तर देऊ नकोस. लहान मुलांचा खेळ नाही चाललाय इथे. एक छोटीशी चुक आणि आपण दोघेही उरलेल्या आयुष्यात तुरुंगात असु”

“माझ्या माहितीत तरी फक्त एकच एंट्रन्स आहे, बाहेरुन..”, शैला

“मी सगळी दारं, खिडक्या तपासल्या, सगळ्या आतूनच बंद आहेत, कुठूनही तोडफोड किंवा जबरदस्तीने आतमध्ये घुसू शकेल अशी खूणही दिसत नाहीए”, करण
“अम्म, एक तळघर आहे खाली, पण त्यालासुध्दा बाहेरुन रस्ता नाहीए”, शैला
“तळघर?”, करण एकदम सावध झाला, “कुठेय दाखव”

शैला काही न बोलता खोलीतून हॉलमध्ये आली. हॉलमध्ये एक मोठ्ठी विंग चेअर होती ती बाजूला सरकवली आणि जमिनीला लागून असलेली एक कडी नजरेस पडली.

“हे दार आहे तळघरात जायला, पण ह्याला सुद्धा कडी आहे..” शैला दाराकडे बोट दाखवत म्हणाली

शेखरच्या मनात असलेली अंधुकशी आशा, कि बाहेरूनच कोणीतरी येऊन शेखरच खून केला, ती हि आता नाहीशी झाली होती.
शैला मात्र एव्हाना करणकडे रोखुन बघत होती.

“काय झालं? असं का बघतीयेस माझ्याकडे?”, करणने वैतागून शैलाला विचारले
“करण , शेखरला तुच तर मारलं नाहीस ना?”, शैला
“काय डोकं बिकं फिरलय का तुझं? मी कश्याला मारु शेखरला?”
“माझ्यासाठी.. पैश्यासाठी.. काल दुपारी मार्केटमध्ये तुझ्या चेहऱ्यावर स्पष्ट दिसत होतं तू कसला विचार करत होतास ते.. ”

“ओके, गो अहेड, प्रुव्ह इट, चल पोलिसांना फोन करुच आपण”, करण फोनकडे जात म्हणाला
“ओके ओके.. आय एम सॉरी”, शैला
“शैला, हे बघ, आपण आता अश्या परिस्थतीत आहोत कि तुला माझ्यावर आणि मला तुझ्यावर विश्वास ठेवण्याशिवाय दुसरा कुठलाही पर्याय नाहीए. आपल्याला एक टीम म्हणूनच काम करायचंय हे कायम डोक्यात ठेव. एकही चुक होता काम नये. राहील लक्षात?”
“हम्म”, शैला

“बरं, चल बघु काय आहे खाली त्या तळघरात..”, असं म्हणून करणने दाराची कडी उघडली, तेवढ्यात शैलाचा फोन वाजला ..

“फॉर गॉड्स सेक शैला, पुट युअर फोन ऑन फ्लाईट-मोड”, करण ओरडला, पण नंतर त्याच्या लक्षात आलं कि त्याने शैलाला याबाबद्दल काहीच सांगितले नव्हते. इतकंच काय, पण त्याने त्याचा स्वतःचा फोन सुद्धा त्याने अजून फ्लाईट-मोडला टाकलेला नव्हता.

“कुणाचा आहे?”
“माझ्या मैत्रिणीचा, क्लब पार्टनर आहे”
“ओके, नॉर्मल बोल, कसला पण संशय येता कामा नये, मध्येच शेखरला कॉफी ठेवलीय असं ओरडून सांग ओके?”
“हम्म”, असं म्हणून शैलाने फोन उचलला

शैला फोनवर बोलत होती तोवर करणने पटकन आपला फोन फ्लाईट-मोडला सेट केला.

मध्येच शैलाने करणने सांगितल्याप्रमाणे मुद्दाम शेखरला उद्देशुन कॉफी टेबलावर ठेवलीय, लॅपटॉप चार्जींगला लाव वगैरे सूचना दिल्या. थोड्याफार गप्पा मारून शैलाने फोन ठेवून दिला.

“हे काय होते मागाचचे करण? कशाला माझ्यावर ओरडलास? आणि फ्लाईट-मोडचा काय प्रकार आहे?”, शैला कमरेवर हात ठेवुन करण समोर उभी राहीली
“सांगतो, सगळं सांगतो, आधी तो फोन फ्लाईट-मोडला कर”, असं म्हणून करणने शैलाचा फोन काढून घेतला आणि फ्लाईट-मोड चालु केला.

आजूबाजूला बघताना करणचे लक्ष हॉलमधल्या लँडलाईन फोन कडे गेलं.
“ह्याचा नंबर कुणाकुणाकडे आहे? संदीपकडे?”, करणने त्या फोनकडे बोट दाखवत विचारले
“नाही, कुणाकडेच नाही. तो फोन अगदी इमर्जन्सी म्हणून आम्ही ठेवलाय, इथे रेंजचा प्रॉब्लेम आहे ना, सो कधी लागलाच तर म्हणून. पण नंबर कुणाकडेच नाहीए”, शैला
“शुअर?”
“डेड शुअर”
“गुड देन..”

“अरे, पण अश्याने आपल्याला कुणाचाच फोन येणार नाही”, शैला गोंधळुन म्हणाली
“आय नो..”, असं म्हणुन करणने त्याचं संदीपशी झालेलं संभाषण सांगितले

“ओह, आय सी.. करण वुई हॅव टु ऍक्ट फास्ट. काय विचार केला आहेस तु?”, शैला
“अजुन तरी काही नाही. वन ऍट अ टाइम. सगळ्यात पहिल्यांदा ते कपडे, बेडशीट्स तू बाहेर घेऊन जा.. थोडं लांब आणि जाळून टाक. तोवर मी शेखरची खोली परत चेक करतो. कुठे काही रक्ताचे डाग उरले नाहीत ना नीट तपासायला हवं.”
“ओके”, असं म्हणुन शैला किचनमध्ये गेली. कॅम्पफायरसाठी थोडं केरोसीन किचनमध्ये ठेवलेले होते ते आणि माचीस-बॉक्स घेऊन ती शेखरच्या खोलीत गेली. करणने आपले काम चालु केले होते. शैलाने कोपऱ्यातील तो कपड्यांचा ढीग उचलला आणि घराबाहेर पडली.

 

तासाभरानंतर करण आणि शैला दम खात हॉलमध्ये बसले होते.

“ऑल डन?”, करणने शैलाला विचारले
“हम्म, तु?”
“येस, ऑल क्लिअर. बर, मी तुला सांगायचं विसरलो.. तो सगळा ढीग पूर्ण जळून झाल्यावर त्याची राख…”
“टेकन केअर बॉस, सगळी राख नदीत फेकून दिलीय”, शैला हसत म्हणाली
“गुड, व्हेरी गुड”

“बरं.. आता?”
करणने घड्याळात नजर टाकली. १२ वाजत आले होते.

“लेट्स इट. तु आंघोळ उरकून घे, मी जेवायचं बघतो काहीतरी. एग्स आहेत, ब्रेड आहे. ऑम्लेट करतो..”
“आय एम फाईन, फ्रिज मध्ये थोड्या पेस्ट्रीजपण आहेत”, असं म्हणून शैला आंघोळीला निघून गेली

शैला आंघोळीला गेलीय ह्याची खात्री झाल्यावर करण उठला आणि पहिल्यांदा किचन मधल्या सगळ्या धारदार वस्तू, जसे चाकू, कात्र्या, चिकन कट करायचा धारधार पातं, बर्फ फोडायचा स्क्रू-ड्रायव्हर वगैरे, उचलल्या आणि कपाटातील एका ड्रॉवर मध्ये टाकून त्याला कुलूप लावून टाकले. शेखरच्या बाबतीत होऊ शकते तर त्याच्या बाबतीत का नाही? शेखरचा खून शैलाच्याच हातून झाला आहे ह्याची त्याला आता खात्री पटली होती. घरात जबरदस्तीने कोणी घुसल्याची कुठलीही खूण नव्हती. सर्व दार, खिडक्या आतूनच बंद होत्या. फक्त एकच गोष्ट त्याला सतावत होती ती म्हणजे शेखरच थंडगार पडलेलं शरीर.

अर्थात त्याचा विचार करायला नंतर वेळ होता, आत्ता वेळ होती ती शेखरचा मृत्यू जाहीर करायची आणि त्यासाठी परफेक्ट प्लॅन असणं जरुरी होतं. एक छोटीशी चुक आणि होत्याचं नव्हतं होणार होतं.

करणने गॅस चालू केला आणि हातातले अंड फोडून पॅन मध्ये टाकलं

बाहेर जवळजवळ काळोखच पसरला होता. करणची २-३ ऑम्लेट्स होईपर्यंत जोरदार पाऊस सुरु पण झाला.

करण मगाशी शैलाला म्हणाला खरं कि एकमेकांवर विश्वास असणं गरजेचं आहे, एकत्र टीम म्हणुन काम करु वगैरे, पण समहाऊ करणचाच शैलावरचा विश्वास कमी झाला होता. शेखरच्या मृत्युनंतर अचानकच करणला तिच्या वागण्यात बदल जाणवला होता. करणबद्दल तिच्या डोळ्यात असलेली ती चमक अचानकच दिसेनाशी झाली होती.

“शेखरचा मृत्यू खरोखरच एक अपघात होता की शैलाने जाणूनबुजून..”, करणच्या मनात विचार तरळून गेला
ही बाई जरा डेंजरच आहे, प्रत्येक पाऊल उचलताना नीट काळजी घेऊनच वागावं लागणार आहे हे करणने त्याचं वेळी मनोमन ठरवून टाकले.

करणने शैलाचा विचार मनातून काढून टाकला आणि पुन्हा शेखरच्या मृत्यूचा विचार सुरु केला.

काहीही झालं तरी शेखरचा मृत्यू झाला तेंव्हा तिथे आपण स्वतः हजर होतो हे दाखवणं गरजेचं होतं. शेखरच्या इन्शोरंन्स पॉलिसीमध्ये शैला ५०% भागीदार असल्याने आणि शेखरच्या मृत्यूचा फक्त आणि फक्त तिलाच फायदा होत असल्याने, संशय पहिला तिच्यावरच गेला असता. शेखरच्या मृत्यूच्या वेळी शैला कुठेतरी दुर होती हे सिध्द होणं गरजेचं होतं. दुसरी गोष्ट म्हणजे शेखरची बॉडी मिळता कामा नये, नाहीतर पोस्टमोर्टमध्ये मृत्यू कसा झाला हे प्रकाशात आलेच असते. सो, त्या दृष्टीनेसुद्धा विचार होणे गरजेचे होते.

“अपघात..”, सगळ्यात पहिला विचार करणच्या डोक्यात आला

“समजा तो आणि शेखर मासे पकडायला बोटीने नदीत गेले.. शेखरने खूप प्यायली होती. त्याने करणला न जुमानता लॉंच आपल्या ताब्यात घेतली. वेगाने चालवताना त्याचा ताबा सुटला. करणने जीव वाचवायला पाण्यात उडी घेतली आणि लॉंच खडकावर आपटली, त्याचा स्फोट झाला आणि शेखर त्यात जळून मृत्यू पावले..”

पहिल्यांदा करणला तो विचार हास्यास्पद आणि फारच फिल्मी वाटला. पण अधिक विचार करता त्याला त्यात काही दोष सुद्धा सापडेनासे झाले.

असा अपघात होणं शक्य आहे.. होऊ शकते. फक्त नदीत असे काही मोठे खडक आहेत का ते बघणं जरुरी होते आणि लॉंचचे अवशेष बघून करणंच बोलणं पटावं अशी परिस्थिती निर्माण करणं आवश्यक होतं.

खाऊन झाल्यावर लॉंचने नदीत एक चक्कर मारुन मोठे खडक तपासून यायचं करणने निश्चित केलं खरं, पण बाहेरचा पाऊस बघुन सध्या तरी ते शक्य होईल असे वाटत नव्हते. पाऊस कमी होईपर्यंत हातावर हात घेऊन बसणं हा एकच पर्याय होता. शिवाय लॉंच किनाऱ्याच्या दुसऱ्या बाजूला होती, कारण चार्जर आणायला जाताना करण लॉंच घेऊन गेला होता, येताना मात्र ते कार घेऊन आले होते.

म्हणजे आता परत कारने त्याबाजूला जाऊन लॉंच घेऊन परत येण्याशिवाय दुसरा पर्याय नव्हता. त्यात अजून वेळ जाणार होता. इथे प्रत्येक क्षण महत्वाचा असताना हा अनावश्यक वेळेचा अपव्यय पाहून करण चरफडला.

करणंच जेवणं तयार झालं तोवर शैला आंघोळ करुन आवरुन आली होती.

करणंही पटकन आंघोळ करुन आला आणि मग जेवता जेवता त्याने आपला प्लॅन शैलाला सांगितला.

“ते ठीक आहे करण, पण शेखरला फक्त बेडवरुन त्या फ्रिजमध्ये न्हेताना आपली इतकी वाट लागली होती. आणि तू म्हणतो आहेस त्याला बेडरुममधून बाहेर लॉंच पर्यंत घेऊन जायचं… जमेल का आपल्याला..?”
“जमवायलाच लागेल कसंही करुन. पण ते बघू नंतर, आधी लॉंच इकडे आणणं महत्वाचं. त्यानंतरच मी रेकी करायला नदीत जाऊ शकतो.”

“करण, माझ्या डोक्यात अजून एक भारी कल्पना आलीय.. सांगू?”, शैला
“हम्म, सांग..”
“हे बघ, आपण लॉंच आणायला गावातूनच जाणार बरोबर?”
“येस, बरोबर..”
“मग, आपल्या बरोबर शेखर सुध्दा येईल..”
“शेखर? मला नाही कळलं..”
“सांगते, गावात शेखरचे लांबचे नातेवाईक राहतात. एकटेच असतात ते, बरेच म्हातारे आहेत.. दिसतही नाही त्यांना नीट. इथे आलो आम्ही कि शेखर त्यांना आवर्जून धावती भेट देतो आणि काही पैसे देतो मदत म्हणून.. ”
“बरं मग..”
“मग ह्यावेळी हि तसंच होईल.. फक्त शेखरला दारू थोडी जास्ती झालेली असल्याने तो गाडीतच बसून राहील आणि मी घरी जाऊन पटकन पैसे देऊन येईन..”
“नाही.. मला नाही कळलं अजून..”
“अरे असं काय करतोस.. शेखरच्या ऐवजी खिडकीत तू बसशील, ती टोपी, गॉगल घालून. अंगात शेखरचे दोन-चार कोट घाल एकावर एक.. आणि नुसता खिडकीतून हात कर..”
“काही काय.. एव्हढं कळणार नाही का?”
“तूच बघ बाहेर, किती अंधारलंय. त्यात पाऊस. त्या म्हाताऱ्याला लांबून काय कळणारे. मी सांगते, शेखरने जास्त झालीय, त्यांना उद्या परवा घेऊन येईन घरी परत. त्या थेरड्याला काय पैसे मिळाल्याशी घेणं.. ”
“बरं.. पण त्याने काय होईल?”

“त्याने दोन गोष्टी होतील, एक म्हणजे तो म्हातारा पुरावा आहे कि शेखर आज दुपार पर्यंत जिवंत होता आणि त्याला खूप दारू चढलेली होती. मग तेथून तू लॉंच घेऊन परत ये. समजा तुला हवा तसा खडक मिळालाच तर शेखरचा अपघाती मृत्यू करून टाकू.

पोलिसांना आपण हेच सांगणार कि गावातून घरी येताना तुम्ही दोघे लॉंच ने आलात आणि मी कारने. म्हणजे मी तुमच्या बरोबर नव्हते. शेखरला दारु जास्ती झाली होती ह्याचा तो म्हातारा पुरावा आहेच. त्यात अंधार आणि जोराचा पाऊस, अपघात होऊ शकतो लॉंचचा.. “, शैला आपल्याच कल्पनेवर खुश होतं म्हणाली.

“व्हेरी गुड आयडिया.. पण इतक्या पावसात मासे पकडायला कोण जाईल?”
“हम्म, ओके सो मासे पकडायला नाही गेलात तुम्ही. नुसती लॉंच घेऊन परतत होतात. आपण शेखरला समजावयाचा प्रयत्न केला आत्ता नको लॉंच न्ह्यायला, पण त्याने ऐकलं नाही आपलं.. सिंपल..”

“ठीक आहे, मला एक तासभर वेळ दे, नीट विचार करु देत प्लॅनचा, कुठे काही लूप-होल नाहीये ना नीट बघावं लागेल”
“गो अहेड, मी तोवर शेखरचे कपडे काढून ठेवते.. ”

दोघजणं प्लॅनबद्दल बोलतच होते तोच दारावरची बेल वाजली.

दोघांनीही चमकून एकमेकांकडे बघितले.

करणने शैलाला गप्प राहायची खूण केली, तो दबक्या पावलांनी दरवाज्यापाशी गेला आणि दरवाजाच्या पिप-होल मधून बाहेर पहिले. पण बाहेरच्या काळोखात काहीच कळत नव्हते. फक्त दोन आकृत्या दिसत होत्या. पावसात चिंब भिजल्याने दोघेही कुडकुडत होते.

“कोण आहे?”, शैलाने हलक्या आवाजात विचारलं
करणने माहीत नाही अशी खूण केली.

एव्हाना परत बेल वाजली.

“काय करायचं?”, शैलाने पुन्हा हळू आवाजात विचारलं
करणने हळूच आपल्या पॅन्टच्या खिश्याला हात लावला. त्याच रिव्हॉल्व्हर खिश्यातच होतं.

“नक्की तू किंवा शेखरने कुणाला इकडे बोलावले नव्हते?”
“नाही.. इथे आम्ही कधीच कुणाला बोलावत नाही..”

दरवाज्यावरची बेल पुन्हा वाजली

“शैला तू दार उघड, मी इथे मागे अंधारात लपून बसतो. शक्यतो जे कोण आहे त्याला बाहेरच्या बाहेरच कटवायचा प्रयत्न कर. अगदीच वेळ आली तर मी येईन बाहेर आणि जबरदस्तीने आपण त्यांना घालवून देऊ.. ओके?”, करणने शैलाच्या जवळ जाऊन कुजबुजत विचारले
“ओके..”, असं म्हणून शैला दरवाज्यापाशी गेली आणि तिने दार उघडले. तोवर करण दरवाज्याच्यामागे लपून बसला, त्याचा एक हात रिव्हॉल्व्हरवर तयार होता.

“येस्स?”, शैलाने बाहेरच्या व्यक्तींना विचारले
“सॉरी टु डिस्टर्ब् यु मॅम, पण आमची गाडी तिकडे बाहेर रस्त्यावर बंद पडलीय. फोनला नेटवर्कही नाहीए, फक्त एक फोन करू शकलो तुमच्याकडे लँडलाईन असेल तर.. तर फार उपकार होतील..”, तो माणुस म्हणाला
“पण तुम्हाला इथं बंगला आहे कसं कळालं. मुख्य रस्त्यापासून तर खुप आतमध्ये आहे हे.. “, शैला
“हो बरोबर.. पण त्या वळणावर तुमची पजेरो बंद पडलेली दिसली.. आम्ही आपलं चान्स घ्यावा म्हणून अंदाजानेच आलो इकडे..”, तो माणूस म्हणाला
“तुमच्या मागे कोण आहे?”, शैला

“ओह ह्या.. मॅडम ह्या मॉडेल आहेत, एका जाहिरातीचं शूटिंग होतं इकडे म्हणून आम्ही आलो होतो…”, तो माणूस म्हणाला
“आणि तुम्ही? तुम्ही पण मॉडेल का?”, शैला
“नाही.. मी मॅडमचा बॉडीगार्ड आहे.. प्लिज आपण आत मध्ये येऊन बोलूयात का? मॅडम पण थंडीने कुडकुडल्यात…”
“एक मिनिटं..”, असं म्हणून शैलाने पोर्चमधला दिवा चालू केला आणि समोरचा तो हँडसम तरुण बघून ती जागेवरच खिळली.

गोरापान, कमावलेली शरीरयष्टी, शर्ट भिजल्याने शरीराला चिकटलेला.. त्यामुळे त्याची बॉडी दिसत होती. हसल्यावर गालाला पडणारी खळी शैलाचा श्वास थांबवत होती.

नकळत शैलाला आपल्या हृदयाचे वाढलेले ठोके जाणवू लागले.

तिने त्या मागच्या तरुणीकडे बघितले. साधारण मॉडेल कश्या असतात तशीच ती होती. शैलाने पुन्हा त्या तरुणाकडे आपले लक्ष वेधले.

“हे बघा.. आत्ता माझा नवरा झोपलाय, जरा तब्येत बरी नाहीए त्यांची..”
“डोन्ट वरी मॅडम, मला लक्षात येतंय.. इथे आड बाजूला.. असं अनोळखी व्यक्तींना घरात घेणं तुम्हाला असुरक्षित वाटू शकतं, आम्ही खरंच आर्टिस्ट आहोत.. हे माझं कार्ड”, असं म्हणून त्या व्यक्तीने आपलं कार्ड शैलाच्या हातात दिलं.

कुठल्याश्या मॉडेल-एन्जन्सी आणि सेक्युरिटी फोर्स च ते कार्ड होतं .. कोपऱ्यात ‘मोहित’, असं नाव लिहिलं होतं.

“ही इज सो हॉट अँड यट क्युट.. मोहित.. नाव अगदी शोभतंय”, शैला स्वतःशीच म्हणाली
“मॅडम.. पाहिजे तर मी बाहेर थांबतो.. मॅडम आत येऊन फक्त आमच्या टीमला फोन करतील म्हणजे कोणीतरी मागे येऊन आम्हाला घेऊन जाईल” , मोहित हसत म्हणाला

“नाही, त्याची आवश्यकता नाही, तुम्ही या आत मध्ये, पण फक्त एकच फोन आणि ऑफ यु गो.. ओके?”
“ओके”, असं म्हणून दोघंही आतमध्ये आले…तसा करण पटकन सोफ्यावर जाऊन बसला

शैलाने हॉल मधील बाकीचे दिवे चालू केले आणि करणकडे बोट दाखवत ती त्या दोघांना म्हणाली, “हे माझे मिस्टर…”

करण आजारी असल्याचं भासवत उभा राहिला, त्याने मोहितशी हातमिळवणी केली व मागे उभ्या असलेल्या त्या तरुणीकडे कटाक्ष टाकला आणि तो जागच्या जागी खिळलाच..

त्याच्या समोर.. त्याची गर्लफ्रेंड.. इशिता उभी होती..

 

[क्रमशः]

पॅरिस – ५

०९ मे, २०१८

पॅरिसला आल्यावर सायकलिंग करायचेच हे आमच्या ‘टु-डु’ लिस्ट मध्ये होते. ‘बाईक अबाऊट टूर्स’ नावाच्या एका संस्थेशी ह्याबद्दल इथे येण्याआधीच बोलून ठेवले होते. ही लोक १५-२० लोकांचे छोटे ग्रुप्स बनवतात, त्यांना सायकली पुरवतात आणि पॅरिसचा काही भाग फिरवतात. साधारण ४-५ तासांची हि टूर असते.

एक तर आम्ही सगळे सायकल-वेडे, इकडे पुण्यात खूप सायकलिंग करतो. पॅरिसला तर सायकलिंग मोठ्या प्रमाणात होते, त्यासाठी ट्रॅक्स पण आहेत बरेच, विचार होता सायकलवर फिरायला तर मजा येईलच, शिवाय बऱ्याच गोष्टी शोधाशोध न करता बघताही येतील. स्वातीताईला बुधवारी युनिव्हर्सिटीमध्ये लेक्चरर्स असतात त्यामुळे त्या दिवशी ती आमच्याबरोबर नसणार होती. सायकलिंग आणि फिरणे दोन्ही गोष्टी होऊन गेल्या असत्या ह्या विचाराने आमचा बुधवार त्यासाठी ठरला होता. पण काल झालेली पायपीट आणि झोपायला झालेला उशीर त्यामुळे एक तर उठलोच ८.३०ला आणि चालणं झालेलं असल्याने सायकलिंगसाठी म्हणावा तसा उत्साह येत नव्हता. शिवाय किमान आदल्या दिवशी नावनोंदणी आवश्यक असते तीही केलेली नव्हती. तरी पण एकदा फोन करून चौकशी केली.

ते म्हणाले टूर १०.३०ला सुरु होते, ९.४५ पर्यंत अमुक-अमुक ठिकाणी पोहोचलात आणि सायकल शिल्लक असेल तर काहीतरी करता येईल.

पुढच्या ४५ मिनिटांत आंघोळी उरकून मेट्रो पकडून तिथपर्यंत पोहोचणे अवघडच होते. स्वातीताईचा शुक्रवारही बिझी डे होता, तेंव्हा करु मग सायकलिंग असे ठरले. सकाळी फिरायला मग नोट्रे-डेम आणि परिसर बघायचे ठरले. स्वातीताई बरोबर नसल्याने आज आमचं आम्हीच जाणार होतो. स्वातीताईने मॅपवर सर्व ठिकाणं समजावली. कुठली मेट्रो कुठुन पकडायची तेही सांगितलं. मग सावकाशीत आंघोळी उरकल्या, टिपिकल फ्रेंच ब्रेकफास्ट घेतला ज्यामध्ये croissant नावाचा एक ब्रेड होता. साधा गोडसर आणि दुसरा चोक्लेट्सचं डिपींग असलेला. बरोबर विविध प्रकारचे जॅम आणि कॉफी. माझ्यासारख्या गोडखाऊ माणसाला ही पर्वणीच होती. वाटेत खायलाही सटरफटर घेतलं आणि आम्ही निघालो आमच्या पहिल्या शोध मोहिमेला.

Image source Internet

पॅरिसला Saint Salazar नावाचं मुख्य स्टेशन आहे. कुठेही जायचं असेल तरी सर्वप्रथम इथे यायचे आणि इथून पुढे. अख्या पॅरिसला जाणाऱ्या मेट्रो इथूनच सुटतात. Saint Salazar अर्थात SaLazar ला जाणं अगदीच सोप्प, ढीगभर मेट्रो आहेत इथे जायला. पहिला टप्पा सहज पार पडला. आता दुसरा टप्पा म्हणजे SaLazar वरुन Notre Dame ला जाण्याचा.

घरातून निघताना स्वातीताईने दोन गोष्टी स्पष्ट सांगितल्या होत्या –

१. You just cannot get lost in Paris. Keep your eyes open and you will find the way
२. मेट्रो मधून बाहेर रस्त्यावर ज्या बाजूने / ज्या exit ने याला, परत येताना तिथुनच आत शिरा म्हणजे बरोब्बर त्याच प्लॅटफॉर्म वर जाल जेथून परतीची मेट्रो पकडायची आहे.

Notre Dameची मेट्रो अगदी लग्गेचच मिळाली आणि ४ स्टेशन्स नंतरच्या प्लॅटफॉर्म वर आम्ही उतरलो. हे जग सगळं आमच्यासाठी नवीनच होते. आधी म्हणालो होतो त्याप्रमाणे पॅरिसमध्ये मेट्रो जमिनीच्या एक दोन नाही तर चक्क ४-५ लेव्हल्स खालपर्यंत आहेत. प्लॅटफॉर्म वरून बाहेरच्या जगात यायला अनेक जिने / एस्कलेटर्स / डावीकडे उजवीकडे वळत वळत यावे लागते. प्रश्न होता फक्त भाषेचा कारण सगळ्या पाट्या फ्रेंचमधूनच लिहिलेल्या, इंग्लिशचा नामोनिशाण नाही. पण चित्रकृती संकेतचिन्ह मदतीला होती, त्यामुळे टप्प्या टप्प्याने बाहेर येत होतो.

स्टेशन्सला बऱ्यापैकी गर्दी होती, पण सर्वकाही शिस्तीत. कुणाला मेट्रोत शिरायची घाई नाही कि बाहेर पडायची. मेट्रो १५ सेकंदच थांबायची पण तरीही घाई-गडबड न करता सुद्धा सर्व सुरळीत चालू होते. पहिली आतली लोकं बाहेर येणार आणि मगच बाहेरची लोकं आत जाणार. एस्कलेटर्सच्या उजव्याबाजूला आपण उभं राहायचं. डावी बाजु पूर्णपणे मोकळी. ज्यांना घाई आहे ते ह्या बाजूने चढून जायचे. सर्व काही अलिखित, परंतु कटाक्षाने पाळले जाणारे.

जमिनीच्या इतक्या खाली इतकं विस्तीर्ण जग अचंबित करणारे होते. पॅरिस जितकं जमिनीवर आहे तितकंच जमिनीच्याखाली सुद्धा आहे ह्याची जाणीव झाली. अनेक ठिकाणी गुगल-मॅप्स वापरता यावे म्हणून मोठ्ठाले टचस्क्रीन मॉनिटर्स लावलेले होते, त्यामुळे बाहेर पडायच्या आधीच आपल्याला कुठे जायचे आहे आणि आजूबाजूला काय आहे ह्याची चाचपणी करता आली.
काही मिनिटांमध्येच बाहेर जायचा रस्ता सापडला, शेवटचा जिना चढून वर आलो आणि काही अंतरावर समोरच notre dame ची भव्य वास्तू उभी होती. आपलं आपण, न चुकता इथपर्यंत आलो ह्याचा आनंद इतका होता कि नक्की कुठल्या बाजूने रस्त्यावर आलो आहोत हेच पाहायचे विसरून गेलो.

हवा खूपच छान होती, ऊन असले तरी हवेत गारठा होता. क्षणाचाही वेळ न दवडता लगेचच कॅमेराचा क्लिकक्लिकाट सुरु केला. वाईड शॉट्स, क्लोज शॉट्स खूप मस्त मिळाले.

माझ्याकडचा DSLR बघुन एक बाई तिचा कॅमेरा घेऊन आली.
“Looking at your camera, looks like you are a professional photographer.. can you please click our family picture..?”

मला खरं तर त्यांचे फोटो काढण्यात काडीचाही उत्साह नव्हता, नावापुरते २-४ फोटो काढून तिला कॅमेरा देऊन टाकला. पण तिला काही बहुदा ते आवडले नसावेत, कुठल्या तरी वेगळ्याच भाषेतून तिने तिच्या नवऱ्याबरोबर काहीतरी बडबड केली. मग तिचा नवरा परत कॅमेरा घेऊन आला आणि त्याने कसा फोटो हवाय ते सांगितले. शेवटी हवा तसा फोटो त्यांना काढून दिला. त्यांनीही मग उपकाराची परतफेड म्हणून आमचाही एक फोटो काढून दिला.

मनसोक्त फोटो काढून झाल्यावर समोरच्या मार्केटमध्ये खरेदीसाठी शिरलो. बरेचसे गिफ्ट-आयटम्स खरेदी केले आणि मग २-३ कि.मी. पायपीट करून लॅटिन-क्वार्टर्स च्या गल्लीमध्ये शिरलो. ते लॅटिन-क्वार्टर्स राहिले बाजूलाच, आमचे लक्ष वेधून घेतले ते त्या गल्लीनामध्ये असलेल्या अनेक-विविध खाण्याच्या दुकानांनी. ती एक प्रकारची खाऊ-गल्लीच होती. विविध प्रकारच्या बेकऱ्या, फ्राईड-चिप्सचे अनेक-विविध प्रकार, आइसक्रीम्स, चोक्लेट्सची दुकानं, फ्रेंच फुड्सचे रेस्टोरंटस ह्यांची रेलचेल होती. हे इतकं आजूबाजूला पाहिल्यावर नकळतच भुकेची जाणीव झाली. मग पेटपूजा केली आणि परत मुख्य रस्त्याला आलो.

ह्याबाजूलाही शॉपिंगसाठी बरीच व्हरायटी होती. एका हिंदी बोलणाऱ्या बांग्लादेशीच्या दुकानात घुसलो आणि अजून काही छान छान शॉपिंग करून बाहेर पडलो. एव्हाना तीन वाजून गेला होता आणि संध्याकाळी मला आणि बायकोला एका ‘शो’ ला जायचे होते त्यामुळे परतीचा मार्ग धरला आणि मग जाणीव झाली, मेट्रो स्टेशनच्या कुठल्या प्लॅटफॉर्मवर जायचे. कारण बाहेर येताना आपल्याच धुंदीत असल्याने तो मार्ग बघायचाच राहिला होता.

झालं.. सकाळचा तो न चुकण्याचा आनंद विरून गेला आणि शोधाशोध सुरु झाली. पाच-सहा ठिकाणांवरुन मेट्रो-स्टेशन्स गाठली, पण प्रत्येक वेळी वेगळाच प्लॅटफॉर्म. SaLazar ला जाणारी मेट्रो तेथून जातच नव्हती. पुन्हा तेव्हढे जिने चढून वर. काहीच समजायला मार्ग नव्हता. मध्येच कधीतरी वाटायचं, हं, इथूनच गेलो होतो आपण, हा रस्ता बरोबर आहे, पण प्लॅटफॉर्मला जाऊन तेथून जाणाऱ्या मेट्रो नंबर्सची लिस्ट बघितली कि निराशा पदरी पडायची.

आधीच वरती भरपूर चाललो होतो, त्यात हे इतक्या वेळा जिने चढ उतार .. ह्यामुळे आता पाय दुखायला लागले होते. अचानक छोटा मुलगा म्हणाला, आपण इकडूनच गेलो होतो नक्की.. आपण आलो तेथे स्पायडरमॅन चे चित्र होते नक्की. आम्हाला कुणालाच खात्री वाटत नव्हती, पण सगळं फिरुन, शोधून पण झालं होतं , म्हणून नाईलाजाने गेलो त्या रस्त्याने आणि खरोखरच बरोब्बर स्थानकावर पोहोचलो, मेट्रोही आलेलीच होती. धावत जाऊन एकदाच आत शिरलो तेंव्हा कुठे हुश्श झाले.

घरी पोहोचलो आणि जरा वेळ विश्रांती घेऊन लगेचच आवरायला घेतलं. आजची संध्याकाळ स्पेशल होती. आम्ही आधीच प्लॅनिंग करून ठेवले होते. मुलं त्यांच्या मावशीबरोबर कुठल्यातरी मस्त हॉटेल मध्ये जेवायला जाणार होतो आणि मी आणि बायको पॅरिसमधला प्रसिद्ध ‘लिडो’ शो बघायला जाणार होतो. ‘लिडो’ हा कॅब्रे शो आहे पण ह्यामध्ये नृत्य करणाऱ्या मुली सेमी-न्यूड असतात. पूर्णपणे टॉपलेस. सोबत जेवण आणि शॅम्पेन.

ह्यावेळची मेट्रो जरा किचकट होती. पहिल्या मेट्रो नंतरची दुसरी मेट्रो जी पकडायची होती त्याचा प्लॅटफॉर्म पहिल्या प्लॅटफॉर्मपासून काहीसा दूर होता. बरीच डावी-उजवी वळणं घेतल्यावर आणि काही जिने चढ उत्तर केल्यावर शेवटी सापडले आणि वेळेत आम्ही लिडोला पोहोचलो.

टेबल अगदी स्टेजच्या जवळ मिळालं म्हणून आनंदात होतो तोच लक्ष शेजारच्या टेबलावर गेलं. चक्क मराठी बोलणार एक मोठ्ठ कुटुंब शेजारी बसलं होतं. आज्जी, आजोबा, आई बाबा, दोन ७-८वीतल्या मुली ९-१०विलतला मुलगा आणि कदाचित काका-काकू. आम्ही दोघांनी चमकून एकमेकांकडे पाहिलं.

“शो चुकला कि काय?” दोघांच्याही चेहऱ्यावर प्रश्नचिन्ह

“अश्या” शोला हे सहकुटुंब येणं शक्यच नाही. आणि ज्याअर्थी ते आलेत त्याअर्थी आपल्याला जे अपेक्षित आहे तसे इथे काहीच नाही असाच काहीसा विचार आमच्या मनात येऊन गेला. त्यांच्याशी इकडच्या तिकडच्या गप्पा मारताना कळाले कि ते पुण्याहुनच एका ‘सुप्रासिध्द’ ट्रॅव्हल कंपनीमार्फत आले होते.

समोर मोठ्ठा ऑर्केस्ट्रा फ्रेंच संगीत वाजवत होता. थोड्याच वेळात शॅम्पेनही आले. पण त्याची काहीच चव लागेना. सर्व पैसे पाण्यात गेले बहुदा असा विचार करत असतानाच ऑर्केस्ट्राने आवरतं घेतलं. काही जादूचे प्रयोग उरकले आणि पडदा बंद झाला. सर्व दिवेही मालवले गेले. तोपर्यंत खाण्यापिण्याचे पदार्थ वाटप सुरु झाले होते.

पडदा उघडला गेला, समोरच्या त्या भव्य स्टेजवर पॅरिसच्या रस्त्याचे प्रतीकात्मक रुप उभारले होते. रस्त्याच्या कडेला आणि एका खांबाला टेकून दोन जोडपी चुंबनात मग्न असतात तर रस्त्याच्या दुसऱ्या टोकाला, एका खांबाला टेकून एक सोज्वळ, सालस शोभावी अशी, सेक्रेटरी रूपातली एक मुलगी उभी असते. केस तेल लावून गच्च बांधलेले, डोळ्यावर नर्ड प्रकारातला चष्मा, फॉर्मल शर्ट आणि फॉर्मल स्कर्ट. ती त्या प्रेमी युगुलांकडे बघते, चेहऱ्यावर काहीसे निराशेचे भाव.

थोड्यावेळाने काही टवाळ फ्रेंच मुलं तिथे येतात, ते तिला प्रेमाने छेडायचा प्रयत्न करतात, पण तेही तिला मान्य होत नाही आणि मग एक गाणे सुरु होते.

समोरच्या पायर्यांवरुन साधारण २२ ते २५ वयाच्या ५-६ मुली खाली येतात. रंगेबिरंगी पिसारा लावलेला, सोनेरी चमचमते रंगाचे अलंकार, गौर वर्ण आणि पूर्णपणे टॉपलेस. त्यांचे नृत्य सुरु होते, बरोबरीने एक जबरदस्त आवाजाची गायिका गाणं सुरु करते. गाण्याची भाषा कळत नसली तरी तिचे सूर मनाला भावतात.

त्या टॉपलेस मुलींना बघून सर्व-प्रथम आम्ही त्या कुटुंबाकडे वळलो. त्यांच्या चेहऱ्यावर पूर्णपणे आश्चर्याचे भाव होते. त्या दोन मुली जोरजोरात खिदळत होत्या, एकमेकींच्या कानात काहीतरी कुजबुजत होत्या.. त्या मस्तीत त्यांची खुर्ची पडली तरी त्यांना भान नव्हते. तर दुसऱ्या बाजूला तो मुलगा शॉक बसल्यासारखा स्तब्ध होता. त्यांचे आई-बाबा आणि काका-काकु एकमेकांकडे बघत होते तर त्या आज्जी आपण जणू काही बघितलंच नाहीए ह्या भावनेने स्टेजकडे शून्यात बघत होत्या.

त्यांच्या नशिबाने तो नृत्य प्रकार संपला. निदान पुढचं नृत्य आणि तेथून पुढील सर्व नृत्य ठीक-ठाक असतील असा समज करुन घेत असतानाच दुसरे नृत्य सुरु झाले. ह्यावेळचे कमरेखालचे कपडे पहिल्यापेक्षा निम्याने कमी होते. मनात राहून राहून आश्चर्य वाटत होते कि त्या ट्रॅव्हल कंपनीने ह्यांना सांगितले कसे नाही कि त्यात ८०%हुन जास्ती न्यूडिटी आहे? निदान त्यांनी त्यांच्या मुलांना तरी बरोबर आणले नसते. इतक्या महाग तिकिटाचे इतके पैसे तरी वाया गेले नसते. शेवटी आम्ही त्या कुटुंबाचा नाद सोडून दिला, आम्ही तो शो बघायला आलो होतो, त्या कुटुंबाला नाही.

Image Source – Internet (france-voyage.com)

शोबद्दल अधिक लिहायची खूप इच्छा असूनही योग्य शब्दच सापडत नाहीयेत. लिडो खरोखरच अप्रतिम होता. इतकी न्यूडिटी असूनही त्यात कुठेही बीभत्सपणा, अश्लीलता नव्हती. ओपनली न्यूडिटी पाहायची सवय नसलेले आपले डोळे काही वेळानंतर मात्र एकाच ठिकाणी केंद्रित न राहता तो भव्य शो पाहण्यात गुंतून जातात. संगीत, जे थोडेफार अंगावर होते ते कॉस्ट्यूम, प्रकाश योजना, नृत्य, प्रत्येक नृत्यगणिक बदलणारे स्टेजचे रूप. कधी पाण्याची कारंजी, कधी बर्फाचे थर, कधी मोठ्ठे मोठ्ठे पूल तर कधी अजून काही. सगळा प्रकारच भन्नाट होता.

कधी गेलात पॅरिसला तर हा शो नक्की नक्की आवर्जून बघा (आपल्या लहानग्यांना बरोबर न आणता… )

दोन तासांच्या त्या अमेझिंग अनुभवानंतर आम्ही बाहेर पडलो.

Champs-Élysées रस्ता तरुणाईने सळसळून वाहत होता. १०.३० वाजून गेले आहेत हे सांगूनही खरे वाटले नसते. सर्व रेस्टोरंटस गर्दीने ओसंडून वाहत होते. हवेत प्रचंड गारठा होता आणि एव्हाना परत भूक लागली होती.

चालता चालता खाता येईल म्हणून मॅकडोनाल्ड मध्ये घुसलो खरं, पण तिथले रेट्स बघून डोळे पांढरेच झाले. एका गल्लीतल्या रेस्टोरंटमध्ये salomon chicken आणि Panini नामक एक लांबलचक ब्रेडचा सॅन्डविच बनवून मिळणार पदार्थ आणि कोक घेतले. Arc de triomphe विविध रंगाच्या दिव्यांनी उजळून निघाले होते. बहुतेक road side restaurants मध्ये रोमँटिक संगीताच्या धून वाजत होत्या. अनेक जोडपी रस्त्याच्या मधोमधच एकमेकांच्या मिठीमध्ये सामावून त्या वातावरणाचा आनंद घेण्यात मग्न होती.

ढीगभर फोटो आणि हातातले खाणे संपेपर्यंत ११.३० कधी वाजून गेले कळालेच नाही. शेवटची मेट्रो रात्री १ वाजता होती. तसा हाताशी वेळ होता म्हणून अजून १५-२० मिनिटं टाईमपास करुन परतीसाठी मेट्रोकडे वळलो आणि परत लक्षात आले कि आपण सकाळचीच चूक केलेली आहे. जेथून बाहेर आलो तो मार्गच आम्ही पूर्णपणे विसरून गेलो होतो. शेवटी रस्ता सापडेल तेथून खाली उतरलो. पहिला जिना, दुसरा, मग तिसरा.. एक पण गोष्ट ओळखीची वाटेना. ५ जिने उतरुन मुख्य प्लॅटफॉर्म ला गेलो, पण तेथून आम्हाला जी मेट्रो हवी तिचा नंबर दिसेना. पुन्हा चार जिने चढून वर आलो आणि दुसऱ्या टनेलमधून पुन्हा चार जिने खाली. पण इथेही तीच गत. असे करत करत ७-८ टनेल्स मधून प्लॅटफॉर्म्स शोधले पण एकाही ठिकाणी हवी ती मेट्रो दिसेना.

नशिबाने स्वातीताईंचा मोबाईल बरोबर आणला होता. पण इतक्या खाली त्याला म्हणावी तशी रेंज येत नव्हती. आवाज तुटक-तुटक येत असल्याने ती काय सांगतेय तेच कळेना. शेवटचं ऐकलेले वाक्य म्हणजे, “कोणी आलंच अंगावर तर मोबाईल, पैसे जे काही मागतील ते वाद न घालता देऊन टाका”
अर्थात त्यामुळे आमची अजुनंच टरकली.

घड्याळात बघितले. १२.२० होऊन गेले होते.

आता मात्र patience संपु लागला. स्टेशन एव्हाना बऱ्यापैकी रिकामे झाले होते. एखादी मेट्रो आल्यावर थोडीफार लोक दिसत तितकंच.  चढ उतार करून पाय बऱ्यापैकी दुखायला लागले होते. दोन मिनिटं विश्रांती म्हणुन तिथल्याच एका बाकड्यावर बसलो.  प्लॅटफॉर्मवरची ती भयाण शांतता अंगावर येत होती. परत जिने चढून वर आलो.. ज्या मार्गाने गेलो नव्हतो त्या मार्गाने जाऊया म्हणत दुसरे टनेल्स पार केले तरी पुन्हा तिथेच आलोय कि काय असेच वाटत होते. जणू चकवाच लागल्यासारखं झालं होते. शेवटी कुठल्यातरी एका टनेल्ने एका नवीन जागी पोहोचलो, तेथे एक information desk चालू होते.

पॅरिसला कुठल्याही व्यक्तीशी संवाद साधताना bonjour अर्थात हॅलो म्हणायची पद्धत आहे. आम्ही गडबडीत असल्याने आम्ही सरळ मुद्यालाच हात घातला.
“We have lost our way, can you please let us know where to find metro no. 14?”
“bonjour”, त्या खडूस पोरीने प्रश्न सरळ इग्नोर मारला होता
“yeh.. looking for metro no. 14, can you please guide us..?”
“bonjour”, ती दुसरं काही ऐकायलाच तयार नव्हती. शेवटी आम्ही bonjour म्हणल्यावर तिने आमचं म्हणणं ऐकून घेतलं.

त्या बाईला कुठे जायचेय ते सांगितल्यावरमग तिने त्या स्टेशनचा मॅपच काढला आणि शक्य तितक्या समजावणीच्या पण sarcastic सुरात आम्हाला मार्ग सांगितला.

पण नशीब आमच्या बाजूने नव्हतेच, आम्ही फिरून पुन्हा त्याच counter पाशीच आलो. आता परत त्या खडूस पोरीकडे जाण्यात अर्थ नव्हता. आम्ही तिची नजर चुकवून तेथून बाहेर पडलो.

मग ठरवलं, बस्स झालं आता, सरळ मुख्य रस्त्याला जाऊ आणि टॅक्सी करु. मोठ्ठा भुर्दंड बसेल, पण इथे निर्जन स्टेशनवर भटकण्यापेक्षा ते परवडले. अखेर sortie अर्थात एक्झिटचे बोर्ड बघत बघत मुख्य रस्त्यावर आलो तेंव्हा कुठे हुश्श झाले.

रस्त्यावर आल्या आल्या फोनची रेंज मिळताच स्वातीताईला फोन केला. तेंव्हा शेवटचा प्रयत्न म्हणून ती म्हणाली की समोरून कोणी येत असेल तर फोन द्या, मी बोलते.

समोरून एक माणूस येताना दिसला तसं त्याला थोडक्यात आमची परिस्थिती सांगितली आणि फोन त्याच्याकडे दिला.

त्याच्या तोडक्यामोडक्या इंग्लिश/फ्रेंच संभाषणावरुन आम्ही असा अर्थ काढला कि तिने आम्ही सध्या कुठे आहोत हे विचारले असावे. तो आजूबाजूच्या पाट्या, रस्त्याचं नावं, दुकानांची नावं सांगत होता. मग बहुदा स्वातीताईने त्याला आम्हाला जवळच्या स्टेशनवर पोचवायला सांगितलेय जिथे ती आमची वाट बघतेय.

तो फक्त follow me म्हणाला आणि चालू लागला. आम्ही त्याच्या मागोमाग चालू लागलो. तो अर्ध इंग्लिश, अर्ध फ्रेंच, अर्ध अरेबिक भाषेत आम्हाला काही बाही विचारत होता आणि जसे समजेल तसं उत्तर आम्ही त्याला देत होतो.

मुख्य रस्ता सोडून तो आता छोट्या लेन्स मध्ये घुसला. अर्थात पॅरिसमध्ये बहुतेक सर्वच रस्ते छोट्या छोट्या लेन्स आहेत, पण त्या रात्री असे लेन्स मध्ये एका अनोळखी व्यक्तीच्या मागे जाणं आमच्या खुप जीवावर आले होते. अर्थात दुसरा पर्याय पण नव्हता.

एक लेन, मग दुसरी आणि अजून एक तिसरी, ती तर अधिकच अंधारलेली होती.

चालताना सारखं तो आम्हाला, मी दुसरीकडे चाललो होतो, पण तुम्हाला सोडायला म्हणून इकडे आलोय म्हणत होता. त्याचबरोबर तिकडे स्टेशनला कोण थांबलंय? तुम्ही त्यांचे कोण वगैरे प्रश्नही विचारत होता. शेवटची मेट्रो एक वाजताची होती, आणि त्याला फक्त पाचच मिनिटं राहिली होती. आजूबाजूला रस्त्यावरही कोणी चिटपाखरू दिसत नव्हते.

बरं आपण चाललोय तो रस्ता बरोबर का चुक हेही कळत नव्हते. शेवटी आता ह्या लेन नंतरही काही ओळखीचे दिसले नाही तर सरळ मागे वळायचे आणि पळत सुटायचे ठरवले.

परंतु ह्यावेळी मात्र दैवाने साथ दिली. ती लेन ओलांडली आणि समोर ओळखीचे स्टेशन दिसले. कोणत्या शब्दात त्या अनोळखी व्यक्तीचे आभार मानावेत तेच सुचत नव्हते, पण त्याच वेळी घड्याळात १ वाजलेला दिसत होता. कसंबसं त्याच आभार मानुन एकावेळी २-२ पायऱ्या चढत स्टेशन गाठले. आम्हाला हवी असलेली मेट्रो आधीच प्लॅटफॉर्मवर लागलेली होती. पांढरा शर्ट, काळी पॅन्ट, डोक्यावर टोपी, अंगात फ्लोरोसंट जॅकेट घातलेला मेट्रोचा ड्राइव्हर मेट्रोकडे जाताना दिसत होता. आम्ही literally पळत सुटलो आणि सगळ्यात पहिल्याच डब्यात घुसलो. अतिशयोक्ती नाही करत, पण ४-५ सेकंदातच डब्याची दार बंद झाली आणि आम्ही आमच्या परतीच्या मार्गाला सुखरुप निघालो.

[क्रमशः]

पॅरिस – ४

०८ मे, २०१८

सकाळी ५ वाजताच उठलो.. झोप पूर्ण झाली नव्हतीच, हवेत प्रचंड गारठा होता त्यामुळे परत पांघरुण ओढून झोपायचा मोह आवरत नव्हता. शेवटी २ मिनिटं, ५ मिनिटं करुन उठलो, पटापट आवरु म्हणूनही ६.१५ होऊन गेले होते. अजून मेट्रो पकडायची होती, तेथून पुढे काही अंतर चालून जाऊन मग ब्रुजला जाणाऱ्या बसचा थांबा होता.

धावतच खाली उतरलो, काही अंतर पुढे गेलो आणि लक्षात आले, अरे आपण दुसऱ्या देशात चाललोय, दुसऱ्या गावाला नाही. व्हिसा, पासपोर्ट काहीच बरोबर घेतले नव्हते. परत माघारी येऊन पासपोर्ट्स घेतले आणि अक्षरशः धावतच स्टेशन गाठले. अर्थात त्यामुळे डोळ्यावर असलेली झोप उडून गेली. दोनच मिनिटांत मेट्रो आली. मेट्रोचे अंतरंग रंगेबिरंगी दिवे, रंगीत खुर्च्यांमुळे एकदम झांन्गो वाटत होते. १५ मिनिटांतच स्टॉप आला. जिने चढून मुख्य रस्त्यावर आलो आणि समोरचं दृश्य बघून स्तिमीतच झालो. लगेच कॅमेरा काढला आणि क्लिक-क्लीकाट चालू केला.

जुन्या इमारती, नक्षीदार पूल, स्वच्छ पाण्याने दुथडी भरुन वाहणारी seine नदी, वाऱ्याच्या झुळकीने डुलणारी झाड.. वाह सगळंच लाजवाब होतं. ७ वाजायला पाचंच मिनिटं बाकी होती, “लवकर चल, लवकर चल” म्हणून बायको घाई करत होती, पण माझ्यातला फोटोग्राफर मला शांत बसू देईना. शेवटी त्यांना पुढे जाऊन बस पकडा, मी आलोच २ मिनिटांत म्हणून पुढे पाठवले.

सूर्याची कोमल किरणं इमारतींना अजूनच मोहक बनवत होती. किती फोटो काढू आणि किती नाही असे झालं होतं. त्या पुलाचे आणि नदीचे अजून काही क्लोज-शॉट्स घेऊन मागे वळलो आणि समोर दिसले ते अवाढव्य पसरलेले Louvre Museum. असं म्हणतात हे म्युझियम व्यवस्थित बघायचं असेल तर निदान दीड ते दोन दिवस लागतात. अनेक उच्च दर्जाच्या कलाकृतींबरोबरच जगप्रसिद्ध ‘मोनालिसा’च पेंटींग सुद्धा इथेच आहे.

Louvre Museum

दुर वर बस थांबलेली दिसत होती, भरभर चालतानाच आजूबाजूचे अजून काही फोटो घेतले आणि बसकडे धावलो.

बसमध्ये बसतानाच आपण जेथे जाणार आहोत तिथला नकाशा आणि बघायची प्रेक्षणीय ठिकाणं, त्याची माहिती वगैरे दिली गेली. संध्याकाळी बस बिचाऱ्या ड्रॉयव्हरलाच स्वच्छ करावी लागते त्यामुळे बस मध्ये काहीही खाणं-पिणं अलाऊड नाही वगैरे सूचना देऊन बस निघाली.

पॅरिस अजूनही सुस्तावलेलेच होते, रस्ते बरेचसे रिकामेच होते. मधूनच एखादी पोर्शे किंवा फेरारी कानाला सुखावणारा आवाज करत जाई तोच काय तो आवाज. बाकी गर्दी असो कि नसो, एक जात सगळेजण सिग्नल पाळत होते. बंद काचेतून पॅरिसचा सौदंर्य न्याहाळत असतानाच बाहेरच्या ठिकाणांची माहिती टूर-गाईड देत होता ते ऐकत होतो. बसमधील बहुसंख्य प्रवासी स्पॅनिश असावेत, त्यामुळे टूर गाईड सगळी माहिती आधी फ्रेंच, मग स्पॅनिश आणि मग इंग्लिश मधून सांगत होता. काही वेळातच बस पॅरिसच्या बाहेर पडली आणि भला मोठ्ठा हायवे सुरु झाला. सगळ्या गाड्या आपल्या आपल्या लेन्स व्यवस्थित पाळत होत्या. पुढची गाडी स्लो झाली तर मागचीही स्लोच होणार, पण लेन कट करुन, ओव्हरटेक करुन जाणं नाही म्हणजे नाही.

काही वेळातच टोल नाका आला. ५-६ नाही तर तब्बल १५ लेन्स होत्या. एकाही ठिकाणी पैसे गोळा करायला माणूस नाही. गाडी जवळ आली कि तेथे लावलेल्या कॅमेरातून गाडीचा नंबर टिपला जायचा, तिथल्या एका मशीन मध्ये क्रेडिट-कार्ड सरकवले कि झाले काम. पुढचा बॅरिकेड आपोआप उचलला जायचा. टोटल टाइम टेकन फॉर टोल इज १० सेकंड्स.

त्यापूढीलही कुठल्याही टोलवर गर्दी लागली नाही. एका वेळी पुढे २ गाड्या होत्या हीच काय गर्दी.

इथे म्हणे बहुतेक प्रवासी वाहतूक करणाऱ्या वाहनाच्या ड्रायव्हरला दर दोन तासांनंतर २० मिनिटांचा ब्रेक घेणं कंपलसरी आहे. नियम मोडलेला आढळल्यास त्या वाहनाचे, ड्रॉयव्हरचे किंवा त्या प्रवासी कंपनीचेही लायसन्स जप्त होऊ शकते. एका छोट्या मॉटेलवर, एक छोटा ब्रेक घेऊन ४ तासांतच आम्ही बेल्जीयमला पोहोचलो. गंमत म्हणजे एका देशाची सीमा ओलांडून दुसऱ्या देशात कधी प्रवेश केला ते कळलेही नाही. कुठेही नावालासुद्धा बॉर्डर नव्हती, पोलीस किंवा चेकिंग लांबची गोष्ट. साधं ‘वेलकम टू बेल्जीयम’ वगैरे पण नाही म्हणजे कमालच होती.

टूर गाईडने पुन्हा एकदा मॅप मध्ये कुठे फिरायचे, काय बघायचे दाखवले आणि परत ह्याच ठिकाणाहून इतक्या इतक्या वाजता बस निघेल सांगून निरोप घेतला. बस मधून बाहेर आलो तेंव्हा सकाळचा गारठा नावालाही नव्हता, ऊन जाणवत नसले तरी उकाडा जाणवत होता. आम्ही ब्रुज मध्ये प्रवेश केला आणि पॅरिस आणि ब्रुज इतक्या जवळ जवळ असूनही दोन्हींमध्ये असलेला कल्चरल विरोधाभास लगेच जाणवला. आतापर्यंत बघितलेल्या पॅरिसमधल्या बहुतेक इमारती ह्या साधारण एकाच रंगातल्या होत्या, पिवळसर छटा असलेल्या, बाकीचे रंग अगदी नावापुरते असत. जी गोष्ट इमारतींच्या रंगाची तीच तऱ्हा लोकांच्या कपड्याच्या रंगाचीही. बहुतेक लोकांचे कपडे हि जास्ती करून पांढरे, क्रीम रंगाचे किंवा राखाडी रंगाचे.. फॅशन प्रत्येकाची वेगळी, पण रंग तेच. ह्या उलट बेल्जीयम विविध रंगात न्हाऊन निघाले होते, रंगीत इमारती, रंगीत कपडे घातलेली लोकं.. सगळंच रंगेबिरंगी.

आधी म्हणालो तसं इथे उन्हाळा नक्कीच जाणवत होता. बहुतेक लोक अतिशय कमी कपड्यातच फिरत होती. हिरवळीवर अनेक नयनरम्य दृश्य सन बाथ घेत, पुस्तक वाचत पहुडलेली दिसत होती. इथल्या रस्त्यांना रस्ते का म्हणावेत असाच मला काहीसा प्रश्न पडला होता. छोट्या छोट्या लेन्सचं जाळंच सगळीकडे पसरलेले होते. ९०% लोकं ही एकतर चालत किंवा सायकलींवर होते.

ब्रुजचे प्रमुख आकर्षण म्हणजे इथल्या कॅनल्समधुन केलेली बोटीची सैर. आम्ही लगेच तिकीट काढली आणि रांगेत थांबलो. थोड्याच वेळात आमचा नंबर लागला. ह्या कॅनल्स मधून बहुतेक ब्रुजचे दर्शन घडते. आमच्या बोटीचा ड्रॉयव्हर थोडा वयस्कर पण प्रचंड रंगेल, उत्साही आणि फनी होता. असे असे ‘वन लायनर्स’ टाकायचा कि हसून हसून वाट लागायची.

ह्या सुंदर कॅनल्स मुळेच बहुदा ब्रुजला ‘व्हेनिस ऑफ द नॉर्थ’ म्हणत असावेत.

तास-दीड तास फेरफटका मारुन मग एका बागेत आम्ही थोडा वेळ विसावलो. भूक लागली होती. आजूबाजूला खाद्यपदार्थांची रेलचेलही होती, पण आम्हाला खुणावत होते ते सोबत आणलेले ‘कल्याण-भेळ’चे रेडी-टू-मेक पाकीट. मग मस्त चुरमुरे, फरसाण, चिंचेचे आंबट गोड, आणि तिखट पाणी आणि मग त्या हिरवळीवर बसून मस्त ती भेळ हाणली.

खाण्याचा कार्यक्रम उरकल्यावर बाजारात फेरफटका आणि शॉपिंग मस्ट होते. दुकानं तर बेल्जीयम चॉकलेट्सनी खचाखच भरली होती. शेवटी एका दुकानात शिरलो आणि अधाश्यासारखी चॉकलेट्स खरेदी केली. डार्क चॉकलेट्स, व्हाईट चॉकलेट्स, जम्बो, कँडी, मिक्स-नट चॉकलेट्स.. कित्ती व्हरायटी होती. दुकानात शिरायच्या आधीच स्वाती-ताईने सांगितले होते, किंमती बघून गुणिले ८१ वगैरे करून कन्व्हर्जन करायचे नाही.. नाहीतरी सगळंच महाग वाटेल. आपण तरी कुठे पुन्हा पुन्हा बेल्जीयम ला येणारे म्हणून दिल खोल के खरेदी केली. काही दुकानांमध्ये फ्रिज ला लावायचे बेल्जीयम मोमेंटोज वाले मॅग्नेटस होते ते घेतले. बिलाचा आकडा जास्तीच फुगायला लागला तास काढता पाय घेतला.

बरोबर दिलेला मॅप आणि रस्त्यावरील पाट्यांची जुळवाजुळव करत बाकीची ठिकाणं पण फिरलो. कित्तेक दिवसांनी खरं तर इतकं चाललो होतो. पण हवा चांगली असल्याने दमायला असं कधी झालं नाही, हां पण पायाचे मात्र तुकडे पडायचेच बाकी होते. रस्त्याने येणाजाणारा जो तो एक तर आईस्क्रीम नाहीतर बिअर घेऊनच फिरत होता. शेवटी मग एका आईस्क्रीम पार्लर कडे मोर्चा वळवला.

City Hall

समोरच मोठ्ठा सिटी-हॉल उभा होता. १४२१ साली बांधलेली ही इमारत अजूनही इतक्या सुस्थितीत उभी आहे हे बघून पुन्हा एकदा आश्चर्य वाटून गेले. साहजिकच पुण्याचा रहिवासी असल्याने पहिल्यांदा आठवला तो शनिवारवाडा. १७३२, म्हणजे तब्बल तीन शतकं नंतर बांधलेला शनिवारवाडा आज कुठल्या स्तिथीत आहे. बाहेरुन तरी परिस्थती ठीक म्हणायची, पण आतून? काय राहिलंय त्याच बघायला? परदेशी पाहुण्यांकडून आपण ५००रु. तिकिटं घेतो आणि आत गेल्यानंतर काय दाखवतो आपणं त्यांना?

का आपली मानसिकता अशी आहे? आपल्याच वास्तूचं जतन आपण का नाही करू शकत? अजून किती दिवस आपण भ्रष्ट राजकारण, पैसे खाऊ वृत्ती, जात-भेद, हिंसा, आसुया, द्वेष आपल्यात जिवंत ठेवणार आहोत? पॅरिसमध्ये सुद्धा इतक्या जुन्या जुन्या इमारतींच संवर्धन इतक्या सुंदर पद्धतीने केलेले दिसते. चौदाव्या, पंधराव्या शतकात कधी काळी बांधलेले प्रीझन्स आज हॉस्पिटल्स होते, वर्ल्ड-वॉर च्या काळात बांधलेल्या सैनिक छावण्या आज शाळा, कॉन्सिल हॉल्स किंवा लायब्ररी होते. आपल्याकडेही काही अंशी जतन होते, नाही असे नाही, पण त्याच प्रमाण हातावर मोजता येतील इतकंच कदाचित असावं.

रस्त्याने चालताना आजूबाजूच्या मोहक घरांचा आणि त्या अनुषंगाने त्यात घरात राहणाऱ्या लोकांचा हेवा वाटून गेलाच. मागच्या जन्मी ह्यांनी असं काय पुण्य केलं असावं कि ह्या जन्मी त्यांना इथे राहायला मिळाले असावे असेच वाटत होते.

Basilica of the Holy Blood, Old St. John’s Hospital, Saint Salvator’s Cathedral, Provincial Court च्या इमारती सुंदर होत्याच पण विशेष उल्लेख करावा लागेल तो १३व्या शतकातले The Church of Our Ladyचे. ही इमारत खरोखरच सुंदर होती, ब्रुज मधली सगळ्यात उंच इमारत असल्याने, बहुतेक सर्व ठिकांणांवरुन दिसायची, पण नुसती ब्रुजमधली उंच एवढेच त्याचे वैशिष्ट्य नव्हते तर ती जगातली दोन नंबरची विटांपासून बनवलेली उंच वास्तु आहे.

परतायची वेळ झाली तसं आम्ही बस स्टॉपला येऊन थांबलो. पॅरिसला पोहोचेपर्यंत ८.३० वाजून गेले होते, पण मस्तपैकी ऊन असल्याने आजूबाजूचा परीसरही फिरुन घेतला. Louvre museum (अर्थात मला म्युझियममध्ये फारसा उत्साह नसल्याने आतमध्ये नाही गेलो.. मोनालिसाच्या भेट परत कधी), Arc the triomphe, Place de la Concorde square बघितला. Eiffel tower नंतर Arc the triomphe आणि त्यासमोरचा रस्ता हा सर्वात जास्ती फोटो काढण्यात येत असलेला परिसर आहे. Champs-Élysées असं नावं त्या रस्त्याचं. साधारण २ किलोमीटरचा हा रस्ता फिरण्यासाठी खूपच छान आहे. आजूबाजूला अनेक ब्रँडेड कंपन्यांची दुकानं आहेत. खरेदीची आवड असेल आणि खिश्यात बक्कळ पैसा असेल तर इथे शॉपिंगसाठी भरपूर वाव आहे.

आजचा भाग जरा मोठा झालाय, सो आवरतं घेतो.. घरी येऊन झोपायला १२.३० – १ वाजला होता. आपल्याला पाय नावाचा अवयव आहे ह्याची संवेदना गेलेली होती. भरपूर प्रवास, भरपूर पायपीट, भरपूर फोटो, भरपूर खादाडी आणि भरपूर शॉपिंगमुळे हा दिवस फारच मस्त गेला होता आमच्यासाठी. दिवसभराच्या घटनांचा डोळ्यासमोर स्लाईड-शो चालू असतानाच पटकन झोप लागली.

[क्रमशः]

पॅरिस – ३

०७ मे, २०१८

एअरपोर्ट वरचे फ्री-वायफाय पकडून सगळ्यांना व्यवस्थित पोचल्याचे कळवून टाकले. बाहेर कुठून पडायचे वगैरे बघत असतानाच शेजारी चालू असलेल्या जाहिरातींच्या होर्डिंगकडे लक्ष गेले. बेल्जीयम च्या ब्रुज गावाची काही चित्र त्यावर झळकत होती. हो, तेच बेल्जीयमचे चॉकलेटसाठी प्रसिद्ध असलेले ब्रुज.

छोटे छोटे रस्ते, टुमदार घर आणि दुकानं, भली मोठ्ठी चर्च, सर्वत्र गर्द झाडी आणि ह्या सगळ्यांमधून वाहणारा कॅनाल. त्या कॅनाल मध्ये पोहणारी बदकं, फुलांचे ताटवे..

“Wow.. is this for real?”,असंच काहीसं क्षणभर वाटुन गेलं. पटकन तिथलं ब्रोशर उचललं आणि बाहेर पडलो.

काचेचं सरकतं दार उघडलं आणि गरम हवेचा एक झोत अंगावर आला. मी आणि बायकोने चमकून एकमेकांकडे बघितलं. बॅगेतले गरम कपडे, जॅकेट्स, थर्मल वेअर सगळं सगळं आठवलं. आता?????

पण तेवढ्यात टॅक्सी आली. बऱ्यापैकी आजोबांच्या वयाचा ड्रॉयव्हर होता, अंगात काळा कोट आणि डोक्यावर फेडोरा. इंग्लिश काही घंटा कळत नव्हतं त्याला. मोबाईलवर दाखवलेला पत्ता त्याने जीपीएस मध्ये टाकला आणि आम्ही निघालो.

स्वच्छ, चकाचक गाड्या, बसेस, ट्रक रस्त्याने कुर्म गतीने चालल्या होत्या, जणू कुणाला कुठे जायची कसलीच घाई नव्हती, जसं काही सगळेजण वेळेच्या २-३तास आधीच निघाले होते. ४-५ लेन्स चा रस्ता असूनही अतिसंथ वेगाने गाड्या चालल्या होत्या. आमचे ड्रॉयव्हर आजोबा फ्रेंच भाषेत बाहेरच्या इमारतींकडे बोट दाखवून काही बाही दाखवत होते.

“No French.. only english.. english”, म्हणूनही त्यांना काही फरक पडला नव्हता.

गाडीचा स्पीड-काटा काही ४०-५० सोडायला तयार नव्हता. मला फ्रेंच येत असते तर कदाचित म्हणालो असतो, “अहो आजोबा, ह्या स्पीडने तर आमच्या इकडे पोरं पेठांमधून गाड्या पळवतात.. घ्या कि जरा स्पीड”..

शेवटी एकदाचा तो हायवे सोडून गाडी पॅरिसच्या आम्ही जेथे राहणार होतो त्या रेसिडेंशिअल भागात शिरली. छोटे छोटे रस्ते, बसकी घरं, मोठं मोठ्या, झाडं फुलांनी वेढलेले रस्त्याचे किनारे ह्याने साधी साधी गोष्ट सुद्धा सुंदर दिसत होती. पत्ता लगेचच सापडला. दणक्यात ४४.२५ युरो आणि वर ७५ सेंट्सची घसघशीत टीप देऊन आम्ही अपार्टमेंट मध्ये शिरलो. हॉलमधून बाल्कनीत आलो आणि जवळ जवळ किंचाळलोच.. दुर अंतरावर आयफेल-टॉवर दिसत होता. आयफेल-टॉवरची तीच खासियत आहे.. पॅरिस मध्ये कुठेही जा, तो दिसतोच.. Like.. its walk with you…

पण लगेच स्वाती-ताईने आम्हाला जाणीव करून दिली.. “बाबांनो तुम्ही आता पॅरिस मध्ये आहेत.. हळू बोला जरा.”

दोन मिनिटांतच जाणीव झाली, खरंच सारं किती शांत शांत होतं, कानावर असं दडपण आल्यासारखं झालं. इतक्या शांततेची सवय नसते आपल्याला. कसलाच आवाज नाही, जणू एखाद व्हॅक्युम..

चहापाणी झालं आणि जरा हुरूप आला. पॅरिस आपल्यापेक्षा साडे-तीन तास मागे, म्हणजे फार काही नाही, जेट-लॅग वगैरे काही प्रकार नव्हता. स्वातीताईने पहिल्यांदा आमचे पास हातात दिले, पुढच्या ८-१० दिवसांसाठी कुठलीही बस, कुठलीही मेट्रो, ट्राम कश्यातूनही, कितीही वेळा फिरा.. हा पास त्यासाठीच.

आम्ही सगळे फ्रेशच होतो.. “चला तर मग, लगेच श्रीगणेशा करुया..” म्हणून थोडंफार आवरलं आणि लगेचच बाहेर पडलो. तुरळक वाहतूक सोडली तर रस्ता बऱ्यापैकी ओसाडच होता. रस्त्याच्या अगदी कडेला चिल्ली-पिल्ली गोरी गुबगुबीत पोर आपल्या रंगेबिरंगी सायकली आणि स्केट्स शूज घालून खेळत होती. त्यांच्या आई बापाला आपलं पोरगं रस्त्यावर जाईल वगैरे काही फिकीरच नव्हती. आणि त्याचं कारण मला काही क्षणातच मिळालं . आम्हाला रास्ता ओलांडून पलीकडे जायचं होत, समोरून एक मिनी-कूपर येत होती म्हणून थांबलो… पण पुण्याची सवय, फुटपाथ वापरायचे नाहीत, मी रस्त्यावरच थांबलो, तर तो गाडीवाला चक्क २५-३० फूट अलीकडेच थांबला आणि मुख्य म्हणजे त्याचा सिग्नल हिरवा दिवा असताना सुद्धा.

स्वातीताईने सांगितले, इथे रस्त्याने चालणार किंग असतो. कोणीही असो आणि कुठलीही गाडी असो, तुम्ही रास्ता ओलांडणार असाल तर ते थांबणार म्हणजे थांबणार. मग भले त्याचा हिरवा सिग्नल असो कि अजून काही. फार मोठा आश्चर्याचा धक्का होता तो आणि त्याची सवय होईपर्यंत अनेक गाडीवाल्यांना आम्ही नंतर असेच ताटकळत ठेवलं होतं. आम्हाला रस्ता ओलांडायचाय म्हणून ते बिचारे थांबायचे आणि आम्ही आपलं ‘पहले आप.. पहिले आप’ करत बसायचो.

बस-स्टॉप वर डिजिटल बोर्डवर पुढच्या येणाऱ्या बस, त्यांचे नंबर्स आणि वेळ दर्शवत होते. २ मिनिटांची वेळ होती आणि २ मिनिटांत बस आली सुद्धा. ड्रायव्हरच्या बाजूलाच एक डिव्हाईस लावले होते ज्याला पास लावून आत जायची पद्धत होती. ज्यांच्याकडे पास नव्हता ती लोक सुटते पैसे ड्रायव्हरशेजारच्याच एका कंपार्टमेंट मध्ये टाकत होते आणि मुख्य म्हणजे दिलेले पैसे बरोबर आहेत कि नाही हे बघायची तसदी सुद्धा तो घेत नव्हता. बस किमान ५०-६० सीटर इतकी मोठी होती, पण आतमध्ये सीट्स मात्र फार तेर १५-२० असावीत, बाकीची जागा मोकळीच होती. सीट्स रिकामी असून सुद्धा अनेकांनी उभं राहूनच प्रवास करायला पसंती दिलेली दिसली. स्टॉप वर थोडीफार जरी वृद्ध स्त्री बसमध्ये शिरली तरी अनेक जण तिला आपले सीट मोकळं करून देत होते. बसचा एक कोपरा हा विकलांग लोकांसाठी राखीव ठेवला होता.. समजा कोणी व्हील-चेअर घेऊन बस मध्ये शिरलं तर त्यासाठी.

बस फक्त मुख्य स्टॉपलाच थांबे. पुढचा स्टॉप कुठला हे एका डिजिटल बोर्ड वर बसच्या अंतरंगात सतत झळकत असे. समजा तुम्हाला मधल्याच एखाद्या स्टॉपला
उतरायचे असेल तर, बस मध्ये दोन ठिकाणी, पुढे एक आणि बसच्या मध्ये एक, लाल बटण दिलेले होते. ते बटण दाबले कि ड्रायव्हरच्या समोरच्या बोर्डवर मेसेज झळकायचा ‘अर्रेट डिमांड’ आणि मग तो बस थांबवायचा.

सगळं यांत्रिक, कुणाला कुणाशी बोलायची गरजच नाही. सगळ्या बस हायब्रीड, बसचा आवाजच नाही, आपल्या लोकलट्रेन्स जश्या पिक-अप घेतात तसा पिक-अप. सगळ्या काचेच्या खिडक्या बंद, उघडायची सोयच नाही. कुणाचा कुणाशी संवाद नाही, बसमध्ये जो तो मोबाईलमध्येच घुसलेला. काही वेळातच आमचा स्टॉप आला आणि आम्ही खाली उतरलो.

आम्ही La Defense ह्या भागातील Grande Arche नामक ठिकाणी पोहोचलो होतो. १९८२ साली म्हणे एक नॅशनल डिझाईन स्पर्धा आयोजित करण्यात आली होती, त्याचा एक भाग म्हणून Grande Arche हि वास्तू बांधायला सुरुवात केली. १९००च्या शतकात बांधली गेली म्हणून ऐकली पॅरिसमधली माझ्यादृष्टीने ही पाहिली आणि शेवटची बिल्डिंग. बहुतेक सगळ्या इमारती ह्या १८०० किंवा त्याही आधीच्याच काळातल्या होत्या.. अर्थात त्याबद्दल सविस्तर नंतरच्या भागात.

काहीतरी काम चालू असल्याने मोठं मोठ्या सळया आणि बांबू लावलेले होते, सो त्या फोटोत मजा नाही आली, म्हणून हे दोन फोटो महाजालावरून घेऊन टाकत आहे.


Copyright to the owner, taken from internet

तर, ह्या Grande Arche ला अनेक लोक Modern Arche असेही संबोधतात. ह्याच्या बरोब्बर समोर पॅरिसचा तो सुप्रसिद्ध Arc de Triomphe दिसतो. Grande Archeचा आकारही काहीसा तसाच करण्यात आला आहे. ह्या इमारतीमध्ये अनेक शासकीय, निम-शासकीय आणि खाजगी कार्यालय आहेत. Grande Arche काही अंशानी तिरका उभारण्यात आला आहे आणि ह्याच कारण म्हणजे ह्या भव्य वास्तूच्या बरोब्बर खालीच एक मेट्रो-स्टेशन आहे. पॅरिस मधली बहुतेक सर्व मेट्रो स्टेशन्स हि भूमिगत आहेत आणि एक-दोन नाही तर चक्क ५-६ लेव्हल्स खाली. अर्थात, ह्याबद्दलही पुढच्या भागांत सविस्तर लिहिणार आहेच.

Grande Arche च्या समोर अतिभव्य मोकळी जागा होती. अनेकजण सायकल वर स्टंट्स, स्केट्स किंवा इतर खेळ खेळण्यात मग्न होते. आजूबाजूला शॉपिंग मॉल्स, चकाकत्या उंचच उंच इमारतींचे कॉर्पोरेट कार्यालय होती. सगळंच छान होत, पण मनाला भावणार नाही. हे सर्व पॅरिसच्या प्रतिमेच्या अगदीच विरुद्ध होतं, मनात बसलेल्या पॅरिसच्या एकदम वेगळं. वाटलं हे मॉडर्नायझेशन थांबायला हवं, पॅरिसने जो १७००-१८०० सालच्या वस्तूंचा इतिहास, त्याच सौंदर्य जपलं आहे तेच पॅरिसला त्याची वेगळी ओळख करून देतं.

जरावेळ बसून मग आजूबाजूचा पॅरिस न्याहाळायला पुढे चालू लागलो. सहज घड्याळात बघितले, रात्रीचे ८.३० वाजून गेले होते, परंतु इथला उन्हाळा नुकताच सुरु झाला होता आणि त्यामुळे रात्री १०, १०.३० पर्यंत व्यवस्थित उजेड राहायचा. हे सगळे फोटो असे रात्री ९- ९.३० वाजताच काढलेले आहेत. अर्थात आम्हाला असा दिवस मोठ्ठा असण्याचा खूप फायदा झाला, उशिरापर्यंत फिरता आलं, अर्थात त्यामुळे काही टेन्शन-वाल्या गंमती पण झाल्या.. पण त्याबद्दल हि पुढच्या काही भागात.

तिथूनच पुढे असणाऱ्या बागेत बसून थोडी पेट पूजा केली. एवढ्या वेळातच सायकल वरच प्रवास करणारे अनेक जण दिसले. क्लासेसला जाणारी लहान मुलं, कॉलेज गोइंग टिन-एजर्स, ब्लेझर्स घालून ऑफिसमधून परतणारे, व्यायामासाठी बाहेर पडलेले अनेक. काही लोकं तर चक्क आपल्याकडे ती तीनचाकी हॉपिंग स्कुटर असते ना, तशी दोन चाकांची हॉपिंग स्कुटर घेऊन फिरताना दिसत होते, ह्यातही अनेक जण फॉर्मल्स, ब्लेझर्स घातलेले होतेच. कित्तेक नवीन नवीन आई झालेल्या मुली सायकलच्या मागे छोटे सीट लावून त्यात आपल्या तान्हुल्याला ठेवून फिरत होत्या. खूप मस्त वाटलं.

बागेत काही जोडपी मुक्तपणे एकमेकांची चुंबन घेण्यात मग्न होती. पहिल्या पहिल्यांदा मुलांचं लक्ष विचलित करून त्यांना आम्ही इकडे तिकडे काही तरी दाखवायचो.. पण एकूणच हा प्रकार नित्याचाच असल्याने नंतर सोडून दिलं. पॅरिसला फ्रान्सची, फॅशनची ह्याबरोबरच पप्प्यांची राजधानी म्हणलं तरी वावगं ठरू नये. अर्थात हा प्रकार खूपच क्लासी होता, त्यात कुठेही सेक्सयुअल, किंवा व्हल्गर्ल नव्हतीच.

१० वाजून गेले तेंव्हा कुठे सूर्याने मावळतीचा रस्ता पकडला. हवेत अचानकच प्रचंड गारठा पसरला होता. २४तासांचा प्रवासाचा थकवाही जाणवू लागला होता. म्हणून मग परतीचा रस्ता धरला.

गल्लो-गल्लीतले रस्त्याच्या कडेचे रेस्टोरंटस गजबजलेले होते. पॅरिसमधले हे असे रोड-साईड कॅफे खूप छान वाटायचे. आजूबाजूचे रस्ते इतके छोटसे आणि छान होते. हे रस्ते आणि असे रोड-साईड कॅफे पॅरिसची खासियत आहे. तो जो फील आहे ना, मला नाही वाटत कुठल्या फोटोंमधून तो व्यक्त करता येईल.. म्हणलं ना, पॅरिस सुंदर आहेच, पण पॅरिस एक अनुभव आहे, तो घेतल्याशिवाय त्याची मजा नै कळायची.

घरी परतलो, फ्रेश होऊन गप्पांची फड जमली. गप्पांमध्ये बृजचा विषय निघाला तेंव्हा कळले अरे, ते तर इथून बसने फक्त ४-५ तासांवर आहे. इतके सुंदर ठिकाण पाहायचा मोह सोडवत नव्हता. तिकीट-दर बऱ्यापैकी जास्ती होता, त्यासाठी बजेट पण प्लॅन नव्हते केले, पण आता आलोच आहे.. तेव्हढंच बेल्जीयम पण बघणं होईल म्हणून करुन टाकलं बुकिंग. बस दुसऱ्या दिवशी सकाळी ७ची होती आणि आत्ताच १२ वाजून गेले होते.

नुकताच २४तास प्रवास करून आलो होतो.. परत उद्या ८-१० तास प्रवास होणार होता म्हणून मग गप्पा पटकन आवरत्या घेतल्या आणि अंथरुणाला पाठ टेकवली.. चलो बेल्जीयम म्हणत..

[क्रमशः]

पॅरिस – २

टिक-टॉक .. टिक-टॉक .. टिक-टॉक …
घड्याळाचा काटा अती संथ गतीने पुढे सरकत होता. एअरपोर्ट वरच महागडं आणि बेचव खाण्यापेक्षा घरुनच मस्त पुरी-भाजी करुन न्हेली होती. ती खाल्ली, थोडं झोपायचा हि प्रयत्न केला, पण त्या खुर्चीत असं अवघडून बसून कितीशी झोप लागणार.? उगाच इकडे तिकडे टाईमपास फोटोही काढून झाले. मला असं येणाऱ्या जाणाऱ्या लोकांचं असं निरीक्षण करायला वगैरे नै आवडत. लोकांना भारी आवडतं ब्वा हे व्यक्तीनिरीक्षण.

नेट वापरुन वापरुन फोनच्या बॅटरीने मान टाकली मग चार्जर घेऊन चार्जिंग पॉईंटपाशी जाऊन उभा राहीलो. तेथे जमलेल्या काही लोकांनी भारी शक्कल लढवली होती. स्मार्ट-फोन बरोबरच एक साधा कि-पॅड वाला फोन पण बरोबर ठेवला होता. भारी आयडिया.. त्याची बॅटरी २-३ दिवस सहज चालते.. कुठे अडायला नको बॅटरी संपली म्हणून. त्याच वेळी एक भयाण विचार माझ्या डोक्यात येऊन गेला. स्वाती-ताईचा, बायकोच्या बहिणीचा, पत्ता मी मोबाइलमध्येच ठेवला होता. पॅरिसला गेल्यावर बॅटरी संपली असेल तर? चार्जिंग पॉईंट्च नाही मिळाला तर? कुठे जायचं कुणाला माहीत. लगेच कागद-पेन काढलं आणि तो पत्ता आधी लिहून काढला.

मागच्या अमेरिकेच्या प्रवासात शिकलेली अजून एक गोष्ट म्हणजे आपला ‘एअरपोर्ट-लुक’ अगदीच साधा असावा. शक्यतो बेल्टची गरज भासणार नाही अशी पॅन्ट घालावी.. जॉगर्स वगैरे असेल तर बेस्टच, शूज शक्यतो साधेच. फ्लोटर्स बेस्टच. ह्याच कारण कि विशेषतः इंटरनॅशनल ट्रॅव्हलला सेक्युरिटी खूप कडक असते. बेल्ट काढावा लागतोच, पण शूजला मेटल असेल तर ते हि काढायला लावतात. त्यामुळे प्रत्येकवेळची हि कसरत टाळायच्या असतील तर ह्या गोष्टी खूप मॅटर करतात. ती की-पॅड मोबाईलची आज ज्ञानात पडलेली भरच म्हणायची. म्हणतात ना, प्रत्येक प्रवास आपल्याला काही ना काही तरी नवीन शिकवत असतो..

चेक-इनची वेळ जवळ आली तशी काउंटरपाशी लगबग सुरु झाली, कर्मचारी वर्ग उपस्थित झाला होता, लोकांनी रांगा लावल्या होत्या. मग सामान उचलून आम्ही रांगेत जाऊन थांबलो.
महत्प्रयासाने 4 तास घालवल्यानंतर शेवटी एकदाचे चेक-इन आणि नंतर इमिग्रेशन सुरु झाले होते. काउंटरवरच्या त्या येडीने बोर्डिंग-पास देताना माती खाल्ली आणि आम्हाला दोन पुढच्या आणि दोन मागच्या रांगेत सीट्स मिळाले, अर्थात हे त्यावेळी बोर्डिंग पास वेळीच न तपासल्याची शिक्षा..

‘टीप नंबर फलाना फलाना, बोर्डिंग पास नीट तपासून घेणे.. ‘

आता पुढे अजून तीन तास होते, ड्युटी-फ्री दुकानांतून फिरण्यात बरा वेळ गेला आणि मग परत तंगड्या पसरुन खुर्चीत विसावलो.

एक एक मिनिट तासासारखा भासत होता आणि शेवटी एकदाचं त्या गेट मधून विमानाकडे न्हेणाऱ्या बसमध्ये शिरलो. कुठलं तरी एक कुटुंब अजून पोहोचायचे होते, त्यामुळे बस काही हालायचं नाव घेईना. वेळ होता म्हणून मग फेसबुक उघडलं, नेहमीचंच ‘ट्रॅव्हलिंग टु’, ‘विथ’, ‘फिलिंग एक्सायटेड’ वगैरे टाकलं, व्हॉट्सऍपवर मित्र मंडळींना गुडबाय पाठवले तरी बस काही जागची हलेना. शेवटी मोबाईल बंद करून टाकला आणि इकडे तिकडे नजर टाकावी म्हणून समोर बघतो तर काय… आश्चर्याचा मोठ्ठा सुखद धक्का बसला. समोर साक्षात ‘जॉन्टी रोहड्स’. पहिल्यांदा माझा विश्वासच बसेना, बरं असं विचारणार तरी कसं? एक जण सोडला तर बाकीचे सहप्रवासी काही बोलणं सोडा, पण कोणी बघत नव्हते. मग मी हळूच जरा जवळ सरकलो. तो काही तरी हार्दिक पंड्या बद्दल सांगत होता, मग मात्र माझी खात्री पटली. लगेच परवानगी घेऊन दोन चार फोटो काढले.

पण मला माझा फोटो त्याच्याबरोबर हवा होता, मग बायकोकडे मोबाईल देत मी म्हणालो.. ‘please click a perfect picture of us’
‘there is no such thing as perfect sir..’, Jonty
‘oh ofcourse there is, and you are the perfect example of being a perfectionist.. i still remember your runout of 92 worldcup..’.. मी माझं फाड-फाड कोकाटे इंग्लिश झाडत म्हणालो

‘by the way where are you headed?’
‘i’m going to the same place where you are.. this bus is taking us to the flight which will took us to the same destination.. Abu Dhabi’.. माझी फिरकी घेत तो हसत हसत म्हणाला
‘no, i mean from there?’
‘i am headed home.. to SA.. i was here for MI IPL meeting.. what about you?’
‘we are travelling to paris’
‘ahh Paris, excellent place.. happy holidays’
‘you already have made my holidays happy sir.. i will remember this day forever’

एव्हाना बस जागची हालली होती आणि काही वेळातच आम्ही विमानापाशी पोहोचलो. त्याला गुडबाय करून मी विमानात शिरलो. नेहमीचीच ती सेफ्टी-प्रात्यक्षिक झाल्यावर अखेर विमानाने अबुधाबीकडे प्रयाण केले. आमच्या प्रवासातला तो पहिला टप्पा होता. तेथून पुढे दोन तासाच्या प्रतीक्षेनंतर अबुधाबीवरून पॅरिसला जाणारे दुसरे विमान पकडायचे होते. रात्रभर जागरण झाल्यामुळे झोप येत होती… बाहेर झुजमुंज व्हायला लागले होते, थोड्याच वेळात सूर्यप्रकाश येणार होता म्हणून मग खिडक्यांची दार लावून टाकली, दिवे बंद केले आणि मस्त ताणुन दिली. अर्थात हि निद्रित अवस्था फार काळ टिकली नाही. थोड्याच वेळात ब्रेकफास्ट आला. हवाई-सुंदरीने आपला आवाज शक्यतो नाजूक ठेवत ४-५ प्रयत्नांनंतर मला जागं केलं आणि ब्रेकफास्टचा तो ट्रे हातात कोंबुन पुढे निघून गेली.

प्रचंड चिडचिड मोमेंट..

पण खाणं तरी कसं सोडायचं? मग तो गरमागरम खाना खाऊन घेतला. फ्लाईट ३ तासांचीच असल्याने ह्यात काही इन्फो-टेनमेंट सिस्टीम नव्हती. पण अपेक्षेपेक्षा लवकर वेळ गेला. विमान जसं जसं खाली उतरू लागलं तसं अबुधाबीचे विशाल वाळवंटात उभारलेले एअरपोर्ट दिसू लागले. चांगले १५-२० मिनिटं आम्ही वेळेच्या आधी उतरलो होतो खरं, पण टर्मिनलला वेडी वाकडी वळणं घेत संथ गतीने पोहोचेपर्यंत बराच वेळ गेला.

अबूधाबीला ड्युटीफ्री मध्ये काहीतरी शॉपिंग करायचा प्लॅन होता, म्हणून वेगळी करंसी डॉलर्सच्या रूपात बरोबर ठेवलीही होती.. पण ती शक्यता धुसर झाली जेंव्हा विमानातून बाहेर पडल्यावर समोर इमिग्रेशनची मोठ्ठी रांग बघितली. नुसती जत्रा उसळली होती. त्यातच लोकांचं बेल्ट काढा, जॅकेट काढा, शूज काढा, मग परत पुढे जाऊन सगळ्या वस्तू गोळा करण्याचा सावळा गोंधळ चालू होता.

इंटरनॅशनल फ्लाईट्सचे चेक-इन ३ तास आधी सुरु होते, ह्याचा अर्थ आमच्या फ्लाईट्सचे चेक-इन आधीच सुरु झालेले होते. आमचा जवळ जवळ तासभर वेळ त्या रांगेतच गेला. तेथून बाहेर पडलो आणि तो विमानतळ किती अवाढव्य आहे ह्याची जाणीव झाली. अराईव्हल एका टोकाला तर डिपार्चर दुसऱ्या टोकाला होतं. वॉशरुम्सला हिsss गर्दी होती त्यात अजून अर्धा पाऊण तास गेला . घड्याळ बघितलं, बोर्डिंग सुरु झालं होतं. “दोन तास खूssप आहेत, काय करायचं तेथे?” असं म्हणणारे आम्ही आता लिटरली पळत सुटलो. गेट शोधण्यात अजून १५-२० मिनिट गेली. विमानात शिरणारे आम्ही जवळ जवळ शेवटचेच होतो, पण पोचलो एकदाचे.

विमानात शिरलो आणि आम्ही चौघंही एकदमच “वॉव” उदगारलो.

 

फ्लाईट-बुकिंग करताना अनेक पर्याय समोर होते, टर्किश एअरलाईन, गल्फ एअर, एअर इंडिया, इतिहाद, इथोपिया एअर, फ्रांस एअर. फ्रांस एअर खूपच महाग होते, तर इथोपिया एअर सगळ्यात स्वस्त, जवळ जवळ अर्ध्याने तिकीट कमी होते, पण त्यात इथोपियाला ७ तासाचा लेओव्हर होता. ७ तास… आणि ते पण इथोपियामध्ये… विचार करण्याच्या पलीकडे होते. रिव्ह्यू मध्ये इतिहादला बऱ्याच लोकांची पसंदी होती. पण एक तर प्रीमिअर एअरलाईन, त्यात आम्ही खूपच उशिरा तिकीट काढल होतं त्यामुळे थोडा चुना लागला खरा , पण .. पण हौसेला मोल नाही.. नाही का..??

फ्लाईट खूपच सुरेख होती. पुढचे ६ तास आरामात जाणार ह्या विचाराने सुखावत आसनस्थ झालो. विमानाचं टेकऑफ झालं आणि लगेचच समोरची इन्फो-टेनमेंट सिस्टीम सुरु झाली, फार छान छान हिंदी-इंग्लिश सिनेमे होते.. सोबत मस्त आणि खूप चविष्ट लंच आला, मदिरा हि आली. ३५,००० फूट उंचावर आम्ही सुखाच्या हिंदोळ्यावर झुलत होतो. दोन चित्रपट बघेपर्यंत पॅरिस जवळ आल्याची माहिती मॅप वर कळत होती. वाटलं काय यार.. अजून जरा प्रवास हवा होता हा..

“केबीन-क्रू, प्लिज बी सीटेड फॉर लँडिंग”, वैमानिकाने सूचना केली आणि हार्ट-बिट्स डबल झाले. फायनली.. वुई आर अबाउट टु लँड इन पॅरिस…
बाहेर मस्त ऊन पाहून जिवात जीव आला.. चला.. पाऊस दिसत तरी नव्हता… हवेत ४-५ गिरक्या घेऊन विमान एकदाचे धावपट्टीवर उतरले….

Yippeeeeee!!!!

आता पुन्हा इमिग्रेशन.. एक तास नक्की खाणार!.. म्हणून आत शिरलो आणि बघतो तर काय.. काहीच गर्दी नाही, ७-८ लोकांनंतर आम्हीच की. बायको मला तेथील स्मार्ट-हँडसम-डॅशिंग पोलीस ऑफिसर दाखवत होती, पण बघायला काय फक्त तिलाच होतं का? 🙂 तिथल्या लेडी पोलीस सुद्धा अगदी मॉडेल शोभाव्यात अश्या टीप-टॉप होत्या. व्हिसावर अप्रुव्हडचा शिक्का बसला आणि कोण आनंद झाला.

म्हणतात ना, नशिबाची साथ असेल तर सगळं कसं आपल्या मनासारखं होतं, अगदी तसंच सगळं झालं. आउट-ऑफ-द-ब्ल्यू पॅरिसचा प्लॅन बनतो काय आणि दोन महिन्यात आम्ही पॅरिसला पोचतो काय. मुंबईला दि-ग्रेट क्रिकेटर जॉन्टी ऱ्होड्स काय भेटतो.. कुठलीही फ्लाईट डीले / कॅन्सल नाही, सामान हरवणं नाही, कुठे चुकामुक नाही, ज्याची भीती वाटायची तो टर्ब्युलंसही काही ‘सन्माननीय’ अपवाद वगळता फारसा जाणवला नाही…

सगळे टप्पे पार करुन एकदाचे आम्ही एअरपोर्टच्या मुख्य लॉंज मध्ये येऊन धडकलो…

[क्रमशः]

पॅरिस-१

“काय मग? कसं होतं पॅरिस?”, नुकतीच पॅरिसला काही दिवस सुट्टी एन्जॉय करुन परत आल्यावर अनेकांनी विचारलं

पॅरिस कसं आहे? हे एका शब्दात सांगणं कठीण आहे, खरं तर पॅरिस कसं आहे हे शब्दात सांगणंच कठीण आहे. पॅरिस हा एक अनुभव आहे आणि तो अनुभवायला हवा. तरी पण माझ्या परीने प्रयत्न करून बघतो…

 

आपण आपल्या आयुष्यात अचानक एक्झीट घेणारी अनेक लोकं बघतो. “अरे! काल परवा पर्यंत तर चांगला होता की..” असं म्हणून आपण हळहळतो आणि आपल्या कामाला लागतो.

श्रीदेवीच्या अकाली मृत्यूने आपण सगळेच हळहळलो आणि आयुष्य किती क्षणभंगुर आहे ह्याची पुन्हा एकदा जाणीव झाली. त्यावेळी पैसा, प्रसिद्धी काही कामी येत नाही. त्यावेळी जाणवलं कि आपण किती तरी गोष्टी बघू नंतर म्हणून भविष्यात ढकलून देत असतो, आयुष्यात करायच्या अनेक गोष्टींची बकेट-लिस्ट नुसतीच बनवत बसतो.

दोन वर्षांपूर्वी ‘मिडनाईट इन पॅरिस’ नावाचा एक चित्रपट बघितला होता. चित्रपट जितका सुंदर होता, तितकंच सुंदर पॅरिस त्यात दिसलं होतं आणि मनात कुठंतरी “जायला पाहिजे एकदा” येऊनही गेलं होतं. त्यानंतर ‘बेफिक्रे” नावाचा हिंदी चित्रपट.. त्यातही पॅरिस काय सुंदर दिसलं होत.. कदाचित ‘मिडनाईट इन पॅरिस’ पेक्षाही सुंदर. त्यावेळी खरं पॅरिस डोक्यात बसलं.

मार्च महीना सुरु झाला तरीही बकेट-लिस्ट मधलं पॅरिस डोळ्यासमोरून हलेना. एप्रिलमध्ये पोरांच्या परीक्षा संपत होत्या, एप्रिलमध्येच माझाही एक प्रोजेक्ट संपत होता, ८-१० दिवसांची सुट्टी मिळू शकत होती. त्यावेळी पॅरिस दर्शन केलं तर? अर्थात घरी अजून कुणाला ह्याबद्दल बोललो नव्हतो आणि मग सुरु झाली शोध मोहीम.. किती पैसे लागतील, आपल्या बेचक्यात किती आहेत, एफ.डी. किती मोडाव्या लागतील?, मे महीना तिथे जायला योग्य आहे का? प्रवास किती तासांचा?.. हो, हा प्रश्न फार महत्वाचा आहे.. कारण मला तसं विमान-प्रवासाचं फारच वाकडं आहे. रोड-ट्रिप खरं किती छान असते. विमान म्हणजे सारखी आपली ती कुर्सी-कि-पेटी बांधी रखायची, हवेचा दबाव कमी होऊन ऑक्सिजन मास्क आले तर आपली सहायता आधी करायची, पाण्यात पडलो तर ते पिवळं लाईफ-जॅकेट शिट्टी वाजवून उघडायचं आणि इतर वेळी टर्ब्युलन्स नामक भयाण प्रकार असताना गचके सहन करायचे.. असो

पॅरिसला बायकोची मावस-बहीण गेली दहा वर्ष राहतेय, ती सुद्धा मनापासून या कि इकडे म्हणत होती, पण एक तर तो ८१रुपये = १ युरो डोक्यातून जात नव्हता, त्यात चौघांचं विमानभाडं ह्यामुळे आकडा फुगायचा. पण ह्यावेळी ठरवले आता माघार नाही, एक बार कमिटमेंट कर दी .. वगैरे मनाला बोलून दाखवले.

मे महिन्यात ‘कबीनी-रिव्हर-रिसॉर्टचा’ प्लॅन आधी केला होता, सुट्टी हि मंजूर झाली होती, पण काही कारणांमुळे तो प्लॅन बारगळला होता. मग त्याच सुट्टीच्या काळात पॅरिसवारी करायचं ठरवलं आणि कागदोपत्रांची जमवाजमव सुरु केली.

गुगल-काकांनी भरपूर ठिकाणं दाखवली. युरोपमधील सगळे देश अगदी जवळ जवळ, ४-५ तासांच्या अंतरावर. आधी विचार केला कि चाललोच आहोत तर इटली किंवा स्विझर्लंडपण करावं का? पण गुगलने जे मनोहर दर्शन पॅरिसचा करवलं ते २-३ दिवसात उरकणे अशक्य होते, शिवाय उगाच धावाधाव करून एक ना धड करायची माझी बिलकुल इच्छा नव्हती.

एप्रिलमध्ये बायकोचा वाढदिवस असतो तेंव्हा तिला सरप्राईझ द्यायचं ठरवलं, पोरांच्या परीक्षा असल्याने त्यांनाही काही बोललो नव्हतो. मग सुरु झाली व्हिसासाठीची गडबड, ढीगभर कागदपत्र, फॉर्म्स, अपॉइंटमेंट उरकलं, बँकेत आवश्यक माया जमवली आणि मग बायकोला म्हणालो..

“LET’s GO PARIS”

********

शेनझेन व्हिसा प्रक्रिया तशी सोप्पी होती. काही आठवडे कष्ट करुन जमवलेली पोतंभर कागदं देऊन आणि ३-४ तास घालवून व्हिसा ऑफीस मधून आम्ही घरी परतलो. नशिबावर पूर्ण भरोसा असल्याने कुठे तरी नक्की माशी शिंकणार आणि व्हिसा रिजेक्ट होणार असेच वाटत होते. पुढचे दोन दिवस फ्रांस एम्बसीच्या व्हिसा स्टेटस पेज दर अर्ध्या तासाने रिफ्रेश करण्यात घालवले आणि शेवटी अर्धवट माहिती दिसत असतानाच व्हिसा घरी पोहोचला सुद्धा.

हे सगळं चालू असतानाच आईने सुद्धा मैत्रिणीबरोबर थायलंडला जायचं पिल्लू सोडलं, मग आमचं राहील बाजूला आणि त्याची कागपत्र, पैसे जमवाजमव चालू झालं. मुलांच्याही परीक्षा सुरु झाल्या होत्या.. माझा प्रोजेक्टच रिलीज जवळ असल्याने त्याचीही जोरदार काम सुरु होती.. दिवस भराभर जात होते. शेवटी एकदाच्या परीक्षा आणि रिलीज झालं आणि थोडी उसंत मिळाली.

आता वेळ होती शॉपिंगची. तिकडचं हवामान.. अर्थात युरोपचंच हवामान फार बेभरवश्याच. आयुष्यभर श्रावण असल्यासारखे. ‘क्षणात येते सर सर शिरवे…क्षणात फिरून‌ी उन पडे’ बर ऊन तर ऊन, पण ते ऊन पण कधी उकडवणारे तर कधी थंड वारा सुटला असेल तर कोवळं भासणारे. शेवटी ऊन, थंडी आणि पाऊस ह्या सगळ्यासाठी लागणारे कपडे घेऊन जायचे ठरले. सामान आणि खर्च दोन्ही वाढणार होते, पण पर्यायच नव्हता. शनिवार-रविवार नुसती धावाधाव. पुण्याचा एका कोपऱ्यातून दुसऱ्या कोपऱ्यात.. कधी अगदी एखाद छोटूस दुकान तर कधी एखादा मोठ्ठा मॉल.. काहीही सोडलं नाही.. “होऊ दे खर्च..” म्हणत शॉपिंग एकदाच पूर्ण केलं.

आता वेळ होती हाती असलेल्या मोजक्या दिवसांना पॅरिस मध्ये सत्कारणी कसं लावायचं हे ठरवण्याची. तिथे जाऊन सकाळी उठून आज कुठे जायचे म्हणणे मुर्खपणाचे होते. आधी ठरवले कि एखादी ट्रॅव्हल एजंसी पकडावी अन ते सांगतील तसं फिरावं. पण लवकरच त्यातील फोलपणा लक्षात आला. ही लोक स्वतः फारसं काहीच करत नाहीत. म्हणजे उदाहरणार्थ त्यांची एखाद्या दिवसाची आयटेनरी अशी असायची. हॉटेल पासून ‘क्ष’ ठिकाणी तुमचं तुम्ही जा, तेथे तुम्हाला अमुक-अमुक बस मिळेल, त्याचे हे तिकीट.. त्या बस मध्ये बसलात कि ते तुम्हाला फिरवतील आणि पुन्हा ‘क्ष’ ठिकाणी आणून सोडतील, तेथून हॉटेलला परत तुमचं तुम्हीच. आता ह्यात ह्या कंपनीचा काय मोठेपणा. बस / ट्रेन / ट्राम मेट्रोच तिकिटं घरबसल्या ऑनलाईन मिळतात, तेथे फिरवणारी बस हि तिथल्या ट्रॅव्हल कंपनीची, ती सुद्धा आपण बुक करू शकतो. एका अनोळखी शहरात मला मदत काय हवी असेल तर ती बस ज्या ‘क्ष’ ठिकाणावरून सुटते तेथे कसे जायचे हे मला शोधायला न लागता, तुम्ही सांगितलेत किंवा बेस्ट म्हणजे हॉटेल-टु-हॉटेल टुर ऑर्गनाईझ करून दिलीत तर. नाहीतर तुम्हाला भरमसाठ पैसे देऊन शेवटी सगळं मलाच बघावं लागणार असेल तर फायदा काय?

शेवटी तो नाद सोडून दिला आणि मग पुन्हा गुगलकाकांना सोबतीला घेऊन प्रत्येक दिवशी काय काय बघायचं, त्याचे घरापासूनचे अंतर, लागणार वेळ वगैरेची जोडणी सुरु केली. एखादा दिवस पावसाने वाया गेला तर कसं काय वगैरेंची रिस्क-मॅनेजमेंट आणि कन्टेंजन्सी प्लॅन वगैरे पण तयार केला. बरोबरीने त्या त्या तारखेचे वेदर-फोरकास्ट वगैरे न्याहाळणे चालू होतेच. ह्या सगळ्या गोंधळात प्रत्येकाच्या तब्बेतीचं काही ना काहीतरी चालूच होते. दोन आठवडे आधी मला अचानकच गरगरायला लागले, शुगर कायच्या काही खाली गेली होती पण नशिबाने डायबेटीस नै म्हणले डॉक्टर. ‘ताटभर आंबे खा, बरं वाटेल’ म्हणून बोळवण केली. अर्थात ते गरगरणे काही कमी झाले नव्हते.

अजून वेळ आहे म्हणता म्हणता शेवटी तो दिवस उजाडलाच. विमान सकाळी ५ वाजताच होते, पण मुंबईवरुन. पुण्यावरुन मुंबईला जायचे म्हणजे एक यक्ष प्रश्न असतो. कधी काय कारण घडेल आणि एक्स्प्रेस-वे ब्लॉक होईल ही भीती नित्याचीच. शेवटी लवकर पोचलो तर एअरपोर्ट वर टाईम-पास करु, पण उशीर नको म्हणून ६.३०लाच कॅबने निघालो. ड्रॉयव्हरही अगदी विकेंड राईडला चालल्यासारखा मस्त सावकाशीत चालला होता. एक्स्प्रेस-वे क्लिअर मिळाला आणि १०.३० लाच एअरपोर्टला पोहोचलो.

टी-२ तसं सुस्तावलेलेच होते, फारशी गर्दी नव्हती, बरेचसे काउंटरही रिकामे होते. चेक-इन जेथुन होणार ते काउंटर शोधले आणि जवळपासच खुर्च्यांवर पसरलो. सायलेन्ट एअरपोर्ट असल्याने कसल्या अनाउन्समेंट नव्हत्या, चेक-इन सुरु व्हायलाही चांगले चार तास होते. एक्सीटमेंट तर खुपच होती, शेवटी मिडनाईट-इन-पॅरिस सिनेमाची सुरुवात बघितली टॅब वर. त्यात दाखवलेली बहुतेक सर्व ठिकाणं अर्थात आम्ही नंतर फिरलोच, पण ज्या पद्धतीने हा सीन शुट केलाय तो केवळ अप्रतिम. कुणालाही पॅरिसच्या प्रेमात पाडणारा.. नक्की बघा..

शेवटी त्यातला ‘ओवेन विल्सन’चा डायलॉग आणि ज्या आर्ततेने त्याने तो म्हणालाय.. लैच भारी –

This is unbelievable – look at
this. There’s no city like this in
the world. There never was.

त्यावर Inez म्हणते,

I admit it’s pretty but so are so
many other places I’ve visited.

 

Gil सहमत होत नाही, तो म्हणतो,

I’m thinking of a painting by
Pisarro I’ve seen of Paris in the
rain. Can you picture how drop
dead gorgeous this city is in the
rain? Imagine this town in the
twenties – Paris in the twenties –
in the rain – the artists and
writers – I was born too late. Why
did God deliver me into the world
in the 1970’s

Paris is so romantic, when it’s just getting
dark – the lights go on – or at
night – it’s great at night – or
no, sunset on the Champs Elysees

If I had stayed here and written novels..
This is where all the artists came to live, to work – the writers, the painters

स्वप्नात रमलेला Gil पुढे म्हणतो –

I’d drop the house in Beverly
Hills, the pool, everything – in a
heartbeat. Look – this is where
Monet lived and painted – we’re
thirty minutes from town. Imagine
the two of us settling here. If my
book turns out we could do it – you
could just as easily make jewelry
here…

नुसतं ऐकूनच इतकं छान वाटतं… तर आजवर चित्रांमधून, चित्रपटांतून, जाहिरातींतून पाहिलेलं हे पॅरिस प्रत्यक्षात कसं दिसत असेल, कसं वाटत असेल हे जाणून घ्यायला आम्ही सगळेच खूप उत्सुक होतो.. पण त्याआधी होता ९ तासांचा कंटाळवाणा विमान प्रवास आणि त्या विमानात बसायलाही अजून शिल्लक होते.. ७ तास…..

[क्रमशः]

तळटीप – मंडळी, मला माहिती आहे, डबल-क्रॉसचा पुढचा भाग वाचायला तुम्ही उत्सुक आहात.. पण तरीही माझ्या ह्या ट्रॅव्हलच्या काही पोस्ट टाकल्याशिवाय मला राहवेना. अपना वादा है, जास्ती नाही पकवणार.. थोडेसे लिखाण आणि जास्ती फोटोंमधून एक धावती पॅरिस ट्रिप करवीन आणि लगेचच डबल-क्रॉस चालू करेन.. सो Bon Voyage

प्लॅन बी-४- वाघा बॉर्डर

वाघा बॉर्डर

 

वाघा, अमृतसर पासून साधारण ४०कि.मी. अंतरावर, भारत आणि पाकिस्तानच्या बॉर्डर वर वसलेले गाव. इथली बॉर्डर, तेथे संध्याकाळी होणारी परेड फार प्रसिद्ध आहे वगैरे ऐकून होतो. पण कधी ह्या भागात येण्याचा योग आला नव्हता. आमचे काश्मीर दर्शन हुकले आणि योगायोगाने हि संधी चालून आली. अर्थात खरं सांगायचं तर मला फारशी उत्सुकता नव्हती, आता आलोच आहोत तर बघू असाच काहीसा विचार डोक्यात होता.

सकाळी हॉटेल मधून चेक-आउट करून सुवर्ण मंदिराला भेट दिली.  तेथून अगदी जवळच असलेली ‘जालियानवाला बाग’ सुद्धा पाहिली. अर्थात ह्या दोन्ही बद्दल नंतर कधीतरी सावकाशित लिहीन.

ऊन प्रचंडच तापले होते. हिमाचल प्रदेशच्या थंडीतून इथे आल्यानंतर हे ऊन अधिकच भाजून काढत होते. सुवर्ण मंदिराच्या परिसरात ठिकठिकाणी मिळणाऱ्या थंडगार लस्सीचे २-३ ग्लास पोटात ढकलले आणि वाघा बॉर्डरकडे प्रयाण केले.

संध्याकाळची ती परेड साधारणपणे ५ वाजता सुरु होते, पण पुढे जागा मिळवायची असेल तर लवकर जाणे मस्ट, त्यामुळे १ वाजताच निघालो. पोहोचेस्तोवर २ वाजलेच. पोहोचलो तेंव्हा आधीच गर्दी उसळली होती. पटापटा रांगेत लागलो. सेक्युरीटी चेक्स वगैरे पार करून मुख्य स्टेडीयमपाशी पोहोचलो. नशिबाने पुढची जागा शिल्लक होती, पण त्याला कारणही तसेच होते. पुढचा सर्व भाग कडक उन्हामध्ये होता. जून महिन्यातले, अमृतसरचे, ३ वाजताचे ऊन ज्याने अनुभवलंय तोच जाणे. बसायच्या पायऱ्याही भयंकर तापल्या होत्या, बसणं अशक्यच होतं. कडक्क ऊन अगदीच डोक्यावर होतं. सॉल्लिड म्हणजे सॉल्लीडच गरम होत होते. काही वेळ कसाबसा काढला खरा पण बरोबरची पोरं कुरकुर करायला लागली. अश्यातच समोरच्या स्टेडीयम मधील एक मुलगी उन्हामुळे चक्कर येऊन पडली. तिचे बाबा तिला घेऊन धावत धावतच बाहेर पळाले. अधिक धोका पत्करणे मूर्खपणाचे होते. मलापण ते ऊन सहनच होत नव्हते. मी मुलांना घेऊन बाहेर जातो, तुम्ही ती परेड बघून बाहेर या असं सुचवले देखील. पण आता आलाच आहेस इथपर्यंत तर हे चुकवू नको असे बरोबरच्यानी सुचवले. शेवटी काही महिला मंडळी मुलांना घेऊन थोड्या सावलीच्या ठिकाणी जाऊन बसल्या. एव्हाना मी एक टोपी आणि छत्री मिळवली होती. बरोबरच रुमाल बिसलेरी पाण्याने ओला करून डोक्यावर टाकला, पण उन्हाची काहिली काही केल्या कमी होतंच नव्हती. वाटत होतं, सगळं सोडून जावं निघून इथून.

घड्याळाचा काटा अत्यंत संथ वेगाने पुढे सरकत होता. बघता बघता सर्व स्टेडियम पूर्ण भरून गेलं. हाकेच्या अंतरावर भारताचे गेट होते आणि पलीकडे पाकिस्तान.

 

अक्षरशः क्षण आणि क्षण मोजून काढत होतो. आपल्या बाजूला हजाराच्या वरती लोक जमली होती. काही व्ही.आय.पी. मंडळी अगदी गेटच्या जवळ उभं राहून तेथील सैनिकांकरवी आपले ग्रुप फोटो काढून घेत होते. इतका राग आला होता त्यांचा… असो.

पाकिस्तानच्या बाजूला फार-तर-फार २०-३० लोक जमली होती. उगाचंच मोबाईलचा टॉर्च चालू करून तिकडून सगळ्यांना हात करत बसले होते येडे.

ते दोन भयंकर तास शेवटी कसे बसे सरले. रस्त्यावरची गर्दी एव्हाना पांगली होती, सर्वजण आपल्या जागेवर बसले होते. लोकांना माईक वरून सूचना दिल्या जात होत्या.

थोड्याच वेळात स्पीकर वर देशभक्तीपर गीतं लागली आणि अंगात जणू स्फुरण चढले.

“रंग दे बसंती चोला” गाणं सुरु झालं आणि पब्लिकने एकच आवाज केला, प्रचंड जल्लोष, इतका कि पाकिस्तानच्या बाजूचे लोक सुद्धा बहिरे झाले असतील.
“सुनो गौर से दुनियावलो, सबसे आज होंगे हिंदोस्तानी” गाण्याने अंगावर शहारे आणले.

प्रेक्षांतील महिलांना रस्त्यावर येऊन नृत्य करण्याची मुभा देण्यात आली आणि एक एक करत बरीच गर्दी जमा झाली. त्या नृत्यामध्ये जोश होता, उल्हास होता, अभिमान होता, स्वातंत्र्य होते.

पाकिस्तानच्या बाजूला अजूनही रस्त्यावर शुकशुकाटच होता. त्या बाजूलाही काही गाणी सुरु होती इतकंच.

आपल्या बाजूचे नृत्य जणू एका लग्नाला आलेल्या वरातीसारखं वाटतं होते. कोण कुठल्या गावचे, कुठल्या प्रांताचे, पण सर्व एकरूप होऊन नाचत होते.

सैनिकांनी मग त्यांना भारतीय ध्वज दिला आणि तो ध्वज घेऊन साधारण त्या गेट पर्यंत धावत जाऊन यायची मुभा दिली.

“आईशप्पथ काय नशीब आहे राव…” नकळत डोक्यात विचार येऊन गेला

एक मारवाडी आज्जी, डोक्यावरून घुंगट घेऊन हातात भारताचा ध्वज घेऊन धावत गेल्या तेंव्हा अख्ख स्टेडियम किंचाळत होतं.

वाटलं किती स्वातंत्र्य आहे आपल्याला. कुणाला बंधन नाही कशाचं. हेवा वाटावा असा आपला देश, आपली संस्कृती आहे. हळूहळू महिलांबरोबर छोट्या मुलांनासुद्धा त्यात सामील केले गेले. मी पण माझ्या मुलाला पाठवून दिले.  Moment of a lifetime it was.

थोड्यावेळाने सैनिकांनी पुन्हा रस्ता मोकळा केला. आता मुख्य परेडची वेळ झाली होती. उपकार करण्याइतपत सूर्याची दाहकता थोडी कमी झाली होती, जोडीला थोडे वारे सुटल्याने बरंच बरं वाटत होते.

काही वेळातच परेड सुरु झाली. डोक्याला काळं फडकं बांधलेले दोन तरणेबांड जवान ताड-ताड पावलं टाकत अगदी त्या गेटच्या जवळ गेले.

साला, काय ऍटिट्यूड होता त्यांचा, काय माज होता, त्यांच्या चालण्यात. जणू परवानगी दिली तर आत्ता गेट ओलांडून पाकिस्तान मध्ये घुसतील आणि एकेकाचा खात्मा करतील.

मागोमाग, बी.एस.फ.च्या दोन महिला सैनिक संचालन करत गेट पर्यंत गेल्या. काय वय असेल त्यांचं? २२? २५? पण काय तडफ होती त्याच्या देहबोलीत, काय आत्मविश्वास होता त्यांच्या चेहऱ्यावर. आणि आपण? आपण काय होतो? काय करत होतो २२-२५चे असताना?

पाठोपाठ बी.एस.फ.च्या सैनिकांची एक तुकडी संचालन करत गेली आणि ‘भारत माता कि जय’, ‘वंदे मातरम’ ने स्टेडियम निनादून गेले. त्याबाजूला सुद्धा एव्हाना काही कार्यक्रम सुरु होते, पण मला खात्री आहे, भारतीयांच्या ह्या आवाजात, त्यांचे बोलणे सुद्धा त्यांना ऐकू गेलं नसेल.

ह्या सगळी परेडचे सूत्र संचालन करणारा सफेद ती-शर्ट-पॅन्ट वेशातील सैनिक लोकांना माईक वरून उचकवत होता. आणि त्याबरोबर जल्लोष क्षणा-क्षणाला वाढतच होता.

 

ओरडून ओरडून घसा कोरडा पडला होता. भावनांचे इतके विचित्र मिश्रण मनामध्ये झाले होते, देशाबद्दल इतकी अभिमानाची भावना मनामध्ये निर्माण झाली होती कि त्याचे शब्दात वर्णन करणे केवळ अशक्यच. नकळत डोळ्यात अश्रू जमा झाले होते, खूप जोरात ओरडायची इच्छा होती, पण शब्दच फुटत नव्हते, जणू कंठ दाटून आला होता.

फोटो अनेक काढले, पण तेथील अनुभव कुठल्याही फोटोला १% पण न्याय देऊ शकत नाहीए हे खरं.

गेट उघडले गेले आणि दोन्ही बाजूचे सैनिक ताड-ताड पावलं टाकत एकमेकांना सामोरे गेले. जोरदार शक्ती प्रदर्शन झाले. त्याबाजूचे सैनिक ढोल-बिल घेऊन आले होते वाजवायला, आपल्या बाजूला हजारो लोक असताना त्याची गरजच नव्हती. साउंड-लेव्हल ची मर्यादा कित्तेक पटीने ओलांडली गेली होती. सर्वांच्या अंगात जणू एक अदृश्य शक्ती संचारली होती. अंगावर क्षणा-क्षणाला रोमांच फुलत होते.

तासाभराचा तो कार्यक्रम केवळ अवर्णनीय होता. प्रत्येकाने आयुष्यात एकदा तरी बघावाच… बघायलाच पाहिजे असा.

कार्यक्रमाच्या शेवटी दोन्ही बाजूचे सैनिक आपले आपले ध्वज खाली उतरवतात आणि मगच परेड संपते.

कार्यक्रम संपला आणि बहुदा लोकांमधली देशभक्ती पण संपली. प्रचंड गर्दी उसळली, जाण्यासाठी एकच घाई. सर्वत्र रिकाम्या पाण्याच्या बाटल्या, खाद्य पदार्थांचे प्लॅस्टिक रैपर्सचा खच पडला होता. कुणाला असे वाटले नाही कि निदान इथे तरी कचरा करू नये. ठिकठिकाणी कचरा गोळा करण्यासाठी रिकामे पिंप ठेवले होते, पण इतके कष्ट घेतो कोण?

 

ज्यांना जागा मिळाली नाही अशी अनेक शेकडो लोक बाहेर उभी होती, जी ह्या आनंदाला मुकली होती. सर्व स्टेडियम रिकामे झाल्यावर त्यांना आतमध्ये सोडतात. तेव्हढाच काय तो त्यांना आनंद.

बाहेर आलो तर अजून एक बाई नुकतीच चक्कर येऊन पडली होती. तिला बर्फ लाव, तोंडावर पाणी मार वगैरे चालू होते.

“लाहोर २२ कि.मी” दर्शवणारा पांढरा-पिवळा माईलस्टोन दगड फोटोसाठी गर्दी जमवत होता.

तेथूनच पलीकडे पाकिस्तानची बॉर्डर दिसत होती. खालच्या फोटोत त्या झाडाच्या मागे जे काटेरी कुंपण दिसतेय तीच ती पाकिस्तानची बॉर्डर. दुसऱ्या बाजूने बहुदा आयात-निर्यात करण्यासाठी जाणारे ट्रक्स जातील असा रस्ता दिसत होता.

 

 

वाहन तळाकडे जाताना वाटेत डीजे लागला होता. तरुणाई बेभान होऊन नाचण्यात गुंग होती. आश्चर्य म्हणजे मध्येच त्याने आपले “सैराट” मधले “झिंग झिंग झिंगाट” लावले. महाराष्ट्रापासून इतके दूर, बॉर्डरवर आपले मराठी गाणे ऐकून भारी वाटले.

अख्या ट्रिप मधला मला वाटतं “वाघा-बॉर्डर”चा अनुभव सगळ्यात भन्नाट होता. आयुष्यात विसरू नये, विसरू शकणारच नाही असा.

त्या दोन तासाच्या उन्हात आम्ही वेडे-पिसे झालो होतो, आणि आपले सैनिक आयुष्य घालवता अश्या extreme ठिकाणी.

काय हालत होत असेल त्यांची राजस्थानच्या वाळवंटात? काय होत असेल त्यांचं हाडं गोठवणाऱ्या सियाचीनच्या थंडीत?
कधी कुठून गोळी येईल आणि काळजाचा, डोक्याचा वेध घेईल ह्याचा नेम नाही. तरीही तीच तडफ, तीच निर्भयता, तीच देशभक्ती कशी ठिकवून ठेवत असतील हि लोक? कसल्या रक्ता-मांसाची बनलेली असतात ही?

नेहमी जाणीव असतेच, पण आज खूप जास्त प्रकर्षाने झाली कि आपण किती सुखी आहोत, किती सुरक्षित आहोत. केवळ देशासाठी आपलं आयुष्य पणाला लावणाऱ्या ह्या निर्भीड सैनिकांमुळेच.

सलाम तुम्हाला अगदी … अगदी मनापासून.